سنگنگارههای ایرانی شاید از قدیمیترین یادگارهای بشر باشد
اکثر سنگنگارههای مناطق مرکزی ایران عمری چند هزار ساله دارند. اما برخی کشفیات محمد ناصریفرد، باستانشناس ایرانی شاید به چهلهزار سال قبل تعلق داشته باشند. در این صورت، بعضی از این نقاشیهایی که لابلای کوهها و صخرهها از معرض دید عموم پنهان مانده، میتواند از کهنترین یادگارهای بشر بر کرۀ زمین باشد.
دکتر محمد ناصری فرد که سالهاست در کوه و تپههای نواحی مرکزی ایران به بررسی و جستجو مشغول است، خبرنگار خبرگزاری فرانسه را با خود به شهرستان خمین برده است تا تعدادی از سنگنگارهها را که در اکثر موارد نقش بز کوهی هستند به وی نشان دهد.
در سال ٢٠٠٨ نیز ناصری فرد یک زوج هلندیِ شیفتۀ باستانشناسی را به همین مناطق راهنمایی کرده بود. دو کارشناس هلندی با ناباوری به این نتیجه رسیدند که برخی از نقاشیهای روی سنگ احتمالاً تا چهل هزار سال عمر دارند.
اما تعیین عمر سنگنگارهها کار آسانی نیست و به ابزار و فنون پیشرفته نیاز دارد. به گفتۀ ناصری فرد “تحریمها ما را از تکنولوژی محروم کرده است”. با اینحال او امیدوار است که “با بهبود اوضاع”، بتوان فنون و ابزار جدید را به محل آورد تا اطلاعات علمی بیشتر، دقیقتر و قابل اعتمادتری حاصل گردد.
توجه کارشناسان جهانی به سنگنگارههای ایران
خبرگزاری فرانسه میافزاید که در ایران، سنگنگارهها چندان مورد توجه نبوده و اصولاً در حوزۀ پیش از تاریخ تحقیق کافی صورت نگرفته است.
دکتر محمد ناصری فرد استثناء است. او بدون خستگی کوهها و بیابانهای ایران را طی میکند و با همین روش، طی سالها، نزدیک به ۵٠ هزار نقش روی سنگ را در ایران کشف کرده است.
او میگوید که اولین بار در سال ٢٠٠٢، با پیدا کردن نقشی در شهرستان خمین، به طور جدی به این نوع پژوهش علاقهمند شد. میگوید: «بسیار هیجانزده شده بودم، انگار که گنج پیدا کرده باشم».
از آن زمان به بعد، کشفیات دکتر ناصری فرد توسط بنیاد برادشاو (Bradshaw) در سوئیس طبقهبندی و فهرست میشود. این بنیاد که در حوزۀ باستانشناسی و مردمشناسی فعالیت میکند، توانست توجه بسیاری از اهل فن را در سراسر دنیا به تحقیقات ناصری فرد جلب نماید.
میراث مشترک بشریت
احتمال دارد سنگنگارههایی که توسط محمد ناصری فرد کشف شده، به نخستین دورانی بازگردد که انسان کمکم از زادگاه اولیۀ خود یعنی آفریقا پا بیرون میگذاشت.
خانم ژنویِو فون پِتسینگر (Geneviève von Petzinger)، کارشناس غارهای ماقبل تاریخ در اهمیت یافتههای ناصری فرد میگوید: «به کمک این یافتهها ما میتوانیم نقشهای را که پر از نقاط تاریک و مبهم است، کم کم با دقت بیشتری ترسیم کنیم”.
به عقیدۀ خانم پِتسینگر، کشفیات ایرانی این فرض را تقویت میکند که بشر قبل از ترک آفریقا، صاحب هنر بوده است. در غیر این صورت چگونه میتوان شباهت حیرتآور میان بعضی سنگنگارهها در ایران، آفریقای جنوبی، اسپانیا یا کالیفرنیا را توجیه کرد؟
به گفتۀ این کارشناس کانادایی ایران میتواند “قطعۀ بسیار مهمی از یک پازِل جهانی” باشد. زیرا این سرزمین “دارای اهمیت استراتژیک است و آدمها همیشه برای مهاجرت به سمت غرب یا شرق، از آن عبور کردهاند”.
برای تاریخگذاری دقیقِ کشفیات محمد ناصری فرد باید از فنآوری اورانیوم استفاده کرد که از فنآوری کربن ١۴ دقیقتر، اما بسیار گرانتر است. به گفتۀ ژنویِو فون پِتسینگر “ناصری فرد باید به لابراتوارهای بزرگ خارجی دسترسی داشته باشد و ما امیدواریم که در این راه یاریاش دهیم”.
منبع: RFI