زنگ خطر فاجعه‌ای بزرگ در تهران با وقوع ۲ زمین‌لرزه در جنوب تهران
وقوع ۲ زمین‌لرزه در جنوب تهران، زنگ خطر فاجعه‌ای بزرگ در تهران را به صدا درآورد.
بامداد روز جاری جمعه ۲۴ اسفند، دو زمین لرزه در نزدیکی ورامین و منطقه جوادآباد در جنوب تهران در عمق‌های ۸ و ۹ کیلومتری زمین رخ داد.
یک زمین لرزه در ساعت ۲:۳۵ بامداد به بزرگی ۳.۳ ریشتر و در فاصله ۱۳ کیلومتری جوادآباد، ۲۴ کیلومتری ورامین و ۲۴ کیلومتری پیشوا ثبت شد. زمین لرزه دیگری در ساعت ۳:۲۴ بامداد به بزرگی ۳ ریشتر در فاصله ۱۰ کیلومتری جوادآباد، ۲۱ کیلومتری ورامین و ۲۲ کیلومتری پیشوا گزارش شد.
این زلزله مهیب نگرانی‌های بسیاری را درباره احتمال زلزله‌ای دیگر در پایتخت افزایش داده است. این نگرانی‌ها به دلیل فرسودگی زیرساخت‌ها، تراکم جمعیت و ساختمان‌های غیرمقاوم تشدید شده است. در حالیکه هیچ گزارشی مبنی بر خسارت وارد شده در خصوص این زلزله ثبت نشده، اما می‌تواند زنگ خطر و هشداری بزرگ برای وقوع زلزله‌ای بزرگ‌تر باشد.
از آنجایی که تهران بر روی چندین گسل فعال قرار دارد، ساخت و سازهای غیراستاندار، ساختمان‌های فرسوده و مدیریت بحران ضعیف نیز بر شدت خطرات زمین‌لرزه احتمالی در این شهر می‌افزاید. طبق گزارشات زمین‌شناسی، از میان گسل‌های اصلی و فرعی در تهران، گسل‌های مشا، شمال تهران، پارچین، کهریزک و ری، مهم‌ترین و خطرناک‌ترین گسل‌ها به شمار می‌روند.
پس از وقوع دو زلزله مذکور در بامداد روز جاری، «علی نصیری» رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران اعلام کرد: «گسل شمال تهران می‌تواند موجب وقوع زلزله‌هایی با قدرت بالا شود و به دلیل نزدیکی این گسل به بافت فرسوده، خطر آن بیشتر است. بدترین سناریو برای تهران، زلزله‌ای به بزرگی ۶.۷ ریشتر است که امیدواریم هرگز اتفاق نیفتد.»
«سید محمد آقامیری» رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران نیز اظهار کرد: «۶۸ پل در تهران هستند که ایمنی لازم را ندارند و در صورت وقوع زلزله، ستون‌های آنها شکسته خواهد شد. از آنجایی که وقوع زلزله به بزرگی ۷ ریشتر در تهران حتمی است، پس از زلزله راه‌ها مسدود می‌شوند و کامیون‌های آواربرداری قادر به تردد نخواهند بود.»
وی ضمن اشاره به زلزله مرگبار ترکیه که در ماه فوریه ۲۰۲۳ رخ داد گفت: «در آن حادثه، شهرهای استانبول و آنکار توانستند زلزله را مدیریت کنند، اما اگر زلزله‌ای در تهران رخ دهد، مرکز فرماندهی دچار مشکل می‌شود. مجلس باید بودجه‌ای ملی برای مقاوم‌سازی زیرساخت‌های تهران در برابر زلزله اختصاص دهد.»
«مهدی بابایی» رئیس کمیته ایمنی شورای شهر تهران نیز ضمن ابراز نگرانی نسبت به وجود ۴ هزار بافت ناپایدار در تهران اعلام کرد: «پایتخت برای مقابله با زلزله، به ۵۰۰ مخزن آب اضطراری نیاز دارد اما تاکنون تنها ۵۰ مخزن نصب شده است.»
نگرانی‌های زمانی به ابعاد هولناک تبدیل می‌شود که حداقل ۲۹ بیمارستان روی گسل‌های اصلی ساخته شده‌اند که نه تنها در هنگام وقوع زلزله سهمی در مدیریت بحران ندارند، بلکه خود نیز به مرکز بحران تبدیل خواهند شد.
کارشناسان زمین‌شناسی بارها هشدار داده‌اند که بر اساس نتایج یک پژوهش انجام شده، احتمال وقوع زلزله‌ای شدید در تهران بین سال‌های ۱۴۰۳ تا ۱۴۰۹ بسیار زیاد است و مسئولین باید قبل از وقوع، اقدامات پیشگیرانه را انجام دهند؛ اما مسئولین دولتی و مدیران شهری نسبت به اینکه زلزله‌ای در تهران رخ ندهد ابراز امیدواری کردند.
«مهدی زارع» استاد زلزله‌شناسی نیز ضمن ابراز نگرانی در خصوص وقوع زلزله در تهران گفت: «مطالعات مختلف روی گسل‌های شمال، مرکز و جنوب تهران نشان می‌دهد که هر یک از این گسل‌ها توان ایجاد زمین‌لرزه‌ای بزرگ حتی بیش از ۷ را دارند. زلزله بزرگ در تهران، یک واقعیت اجتناب‌ناپذیر است که دیر یا زود رخ خواهد داد؛ اما ضعف آگاهی عمومی، سوء مدیریت، منافع اقتصادی گروه‌های خاص و کم‌توجهی برخی مسئولین، باعث شده که این موضوع به طور جدی در دستور کار قرار نگیرد. برای کاهش خطرات زلزله در تهران باید برنامه‌ای مدون با رویکردی عملی و علمی اجرا شود.»
وی همچنین هشدار داد که اگر اقدامات مذکور صورت نگیرد، در صورت وقوع زلزله در تهران، با بحرانی بزرگ در زمینه‌های انسانی، اقتصادی و اجتماعی مواجه خواهیم شد که جبران آن سالها به طول خواهد انجامید.
کارشناسان نیز با شبیه‌سازی زلزله بر روی مدل‌های شبیه‌سازی شده، تعداد کشته‌شدگان در وقوع زلزله‌ای بزرگ در تهران را به بیش از ۵۰ هزار نفر و صدها هزار مصدوم تخمین زدند. آنها برآورد کردند که در یک زلزله به بزرگی ۷ ریشتر، حداقل ۳۰ درصد از ساختمان‌های فرسوده به طور کامل تخریب خواهد شد.
