پنج سال جنگ در یمن؛ سرزمین ویران، شهروندان آواره و بیمار

جنگی که بنا بر ادعای عربستان قرار بود در کمتر از چند هفته تمام شود پنج سال ادامه یافته و هنوز پایان آن مشخص نیست. جنگ یمن میلیون‌ها نفر را آواره و بسیاری از شهروندان را درگیر بیماری، گرسنگی و بی خانمانی کرده است.

میلیون‌ها شهروند یمن خانه و کاشانه خود را از دست داده و با کمبود مواد غذایی و دارو دست و پنجه نرم می‌کنند؛ بیماری وبا بیداد می‌کند و در حالی که سازمان ملل این کشور را درگیر فاجعه‌بارترین بحران جهان عنوان می‌کند، چشم انداز پایان جنگ همچنان در ابهام قرار دارد.

ماه مارس ۱۹۱۵ زمانی که نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان سعودی نخستین بار مواضع شورشیان شیعه حوثی در یمن را بمباران کردند، مسئولان در ریاض پیش‌بینی می‌کردند جنگ در این کشور همسایه چند هفته‌ای بیشتر طول نخواهد کشید.

خبرگزاری آلمان ۲۴ مارس در گزارشی به بررسی اوضاع یمن پرداخته و نوشته که عربستان از پنج‌سال پیش وارد جنگی شده که چشم‌اندازی برای پیروز بیرون آمدن از آن وجود ندارد.

شیعیان حوثی با بهره‌گیری از هرج و مرجی که در حوادث موسوم به “بهار عربی” بخش بزرگی از منطقه را فراگرفته بود از موقعیت استفاده کرد و مناطق گسترده‌ای از یمن، از جمله شهر صنعا، پایتخت را تصرف کردند. عربستان مهم‌ترین هدف عملیات نظامی خود را پس گرفتن مناطق تصرف شده عنوان می‌کند.

نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان امید داشتند با حمله‌های سریع زمینی و هوایی شبه‌نظامیان حوثی که توسط جمهوری اسلامی آموزش دیده و تجهیز می‌شوند را عقب برانند.

پنج سال پس از آغاز حمله به شورشیان مورد حمایت جمهوری اسلامی، یمن به ویرانه‌ای تبدیل شده و ۸۰ درصد جمعیت سی میلیون نفری آن بدون کمک‌های انسان‌دوستانه از خارج قادر به اداره امور خود نیستند.

در حالی که نهادهای دولتی بر اثر جنگ فرسایشی داخلی بیش از پیش فرومی‌پاشند شبکه خدمات رسانی به شهروندان تقریبا به طور کامل از کار افتاده و اقتصاد یمن که پیش از جنگ هم از فقیرترین کشورهای جهان به شمار می‌رفت زمین‌گیر شده است.

بر پایه برآوردهای سازمان ملل تا پایان سال ۲۰۱۹ حدود ۲۳۳ هزار نفر در یمن در جریان درگیری‌های نظامی یا به دلیل فقر و کمبود مواد غذایی و دارو ناشی از جنگ کشته شده‌اند. دسترسی به آب آشامیدنی به شدت محدود است و هزاران نفر به بیماری وبا مبتلا شده‌اند.

به گزارش خبرگزاری آلمان به نظر می‌رسد جامعه جهانی رفته رفته با وضعیت بحرانی یمن خو گرفته باشد؛ ظاهرا درگیری‌های خشونت‌آمیز در شمال سوریه، ادامه درگیری‌ها در لیبی، شرایط ناگوار پناهجویان پشت دروازه‌های اروپا و در نهایت بحران شیوع ویروس کرونا توجه جهانیان را از جنگ داخلی در یمن منحرف و به خود معطوف کرده‌اند.

چهار میلیون یمنی آواره

در همین حال شورشیان مورد حمایت جمهوری اسلامی و نیروهای دولت یمن در شمال کشور و در منطقه‌ای با جمعیتی حدود ۸۰۰ هزار نفر در تدارک یک رویارویی جدید هستند و این درگیری‌های می‌تواند هزاران نفر دیگر را مجبور به ترک خانه و کاشانه خود کند. سازمان ملل شمار آوارگان یمنی را تا چهار میلیون نفر برآورد می‌کند.

در چنین شرایطی شیوع ویروس کرونا در یمن می‌تواند بسیار فاجعه‌آمیز باشد زیرا فقط نیمی از بیمارستان‌های این کشور هنوز امکان پذیرش بیماران را دارند و امکانات آنها هم برای مقابله با بیماران با مشکلات حاد تنفسی بسیار محدود است.

با این همه و گرچه موارد ابتلا به کووید- ۱۹ در بیش از ۱۹۰ کشور جهان شناسایی شده هنوز درباره ورود ویروس کرونا به یمن به طور رسمی گزارشی منتشر نشده است.

یکی از ساکنان صنعا در گفت‌وگوی تلفنی با خبرگزاری فرانسه به طعنه می‌گوید بالاخره در محاصره بودن مزایایی هم دارد و می‌تواند مانع ورود کرونا باشد. راه‌های ارتباطی مناطق شمالی یمن که از ابتدای درگیری‌ها در کنترل شبه‌نظامیان حوثی قرار دارد، از همان زمان تا کنون توسط نظامیان عربستان و همپیمانانش بسته شده است.

کابوس شیوع کرونا در یمن

با این همه به نظر می‌رسد رسیدن ویروس کرونا به یمن تقریبا قطعی است و فقط زمان آن نامشخص است. لیزه گرانده، هماهنگ‌کننده کمک‌های اضطراری سازمان ملل از “کابوس احتمالی” شیوع کرونا در یمن سخن می‌گوید.

او با اشاره به سال‌ها جنگ داخلی، آوارگی، کمبود مواد غذایی و گسترش وبا می‌گوید شهروندان و سیستم بهداشتی یمن به شدت تضعیف شده و تاب‌آوری آن در مقابل بحرانی مانند شیوع کرونا به کمترین حد ممکن رسیده است.

هماهنگ‌کننده کمک‌های اضطراری سازمان ملل به خبرگزاری فرانسه گفته مردم یمن به دلیل کمبود آب، از ابتدایی‌ترین اقدام‌های پیشگیرانه در برابر شیوع کرونا که شست‌وشوی دستان باشد نیز برخوردار نیستند.

برآورد می‌شود حدود ۲۴ میلیون نفر در یمن محتاج دریافت کمک‌های انسان‌دوستانه هستند و گفته می‌شود در مناطق تحت کنترل شورشیان یمن تخت‌های بیمارستانی مناسب برای بستری کردن بیماران مبتلا به کرونا چند ده تا بیشتر نیست.

بر این اساس پیش‌بینی می‌شود در صورت شیوع ویروس کرونا در یمن نسبت قربانیان به مبتلایان چندین برابر میانگین جهانی باشد و این می‌تواند به یک فاجعه انسانی تمام عیار در این کشور بحران زده منجر شود که از پنج سال پیش صحنه یک جنگ نیابتی خونین میان تهران و ریاض شده است.

منبع:‌DW