“تایید آزاد شدن ۳،۵ میلیارد دلار دارایی بلوکه شده ایران”

خبری که بیشتر به یک شایعه می‌مانست از سوی مقامات جمهوری اسلامی ایران تایید شده است: آزاد شدن بخشی از دارایی بلوکه شده. خبر ورود ۳،۵ میلیارد دلار به چرخه تجاری، به نقل از مقامات و نهادهای این کشور و از جمله بانک مرکزی.

میلیاردها دلار دارایی ایران به علت تحریم‌های اقتصادی این کشور در چند کشور جهان و از آن جمله در کره جنوبی، عراق و هند بلوکه شده است. این دارایی‌ها عمدتا مربوط به صدور نفت خام به این کشورها می‌گردد.

چندی پیش، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی از دولت بایدن خواسته بود “جدی بودن” تصمیم خود در رویکردش نسبت به احیای برجام را با آزاد کردن ۱۰ میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده ایران نشان دهد. موضوعی که طبیعی است با مخالفت آمریکا روبه‌رو شد.

ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفته بود که آن کشور برای ادامه مذاکرات کمیسیون مشترک برجام در وین، هیچ شرط و شروط جدیدی را نمی‌پذیرد.

اکنون برخی از مقامات جمهوری اسلامی ایران از آزاد شدن بخشی از دارایی‌های بلوکه شده این کشور در خارج سخن می‌گویند.

مصطفی قمری وفا، مدیر روابط عمومی بانک مرکزی حتی گفته است که بخشی از دارایی آزاد شده به تامین واردات کالاهای اساسی اختصاص یافته است.

بنا بر گزارش روز یکشنبه ۲۳ آبان (۱۴ نوامبر) خبرگزاری کار ایران “ایلنا”، بانک مرکزی یک میلیارد دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی در نظر گرفته است.

قمری وفا اعلام کرده که این یک میلیارد دلار بخشی از «منابعی است که به تازگی در دسترس بانک مرکزی قرار گرفته است.»

او حتی مدعی شده است که «روند تامین ارز تجاری به صورت روان در جریان است.» این در حالی است که به علت تحریم‌ها، تراکنش‌های مالی ایران بسیار دشوار شده است.

منشاء نامعلوم دارایی آزاد شده

جمهوری اسلامی انتشار خبر مربوط به آزاد شدن بخشی از دارایی‌های بلوکه شده را برعهده مقامات رده پایین‌تر نهاده است. تا کنون ابراهیم رئیسی یا وزیران دولت او در این باره مطلبی عنوان نکرده‌اند.

خبر آزاد شدن این منابع مالی ابتدا به شکل شایعه در شبکه‌های اجتماعی بازتاب یافت. پس از آن علی نادری، مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، “ایرنا”، در یک پست توییتری، این خبر را اعلام کرد.

نادری روز جمعه ۲۱ آبان در این پست توییتری چنین نوشته بود: «کمتر از ۱۰۰ روز پس از آغاز دولت سیزدهم، اخیرا بیش از ۳.۵ میلیارد دلار از منابع مسدود ایران در یکی از کشورها در دسترس قرار گرفته و بخش قابل توجهی از این منابع در حال ورود به چرخه تجاری کشور است.»

پس از انتشار این خبر از سوی خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی بازار گمانه‌زنی‌ها درباره این موضوع که کدام کشور این بخش از دارایی مسدود شده ایران را آزاد کرده، داغ شد.

حسین تنهایی، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و کره جنوبی در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایلنا اعلام کرده بود که «۳،۵ میلیارد دلار پولی که ادعا می‌شود آزاد شده از محل دارایی‌های ایران در کره جنوبی نبوده است.»

این در حالی است که یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق نیز در گفت‌وگو با همان خبرگزاری گفته است: «آزادسازی ۳،۵ میلیارد دلاری که از آن صحبت شده مربوط به عراق نیست و احتمالا مربوط به کره جنوبی باشد.»

اینکه جمهوری اسلامی با صراحت نمی‌گوید که این پول توسط چه کشوری و از چه طریقی آزاد شده، به برخی از تردیدها نسبت به صحت آن دامن می‌زند.

احمد عزیزی که گفته می‌شود کارشناس اقتصادی است، در گفت‌وگو با “ایلنا” می‌گوید: «آزادسازی ۳،۵ میلیارد دلار به صورت اسکناس بعید است.» اشاره عزیزی به محدودیت‌های نقل و انتقال ارز ناشی از تحریم‌های مالی ایران است.

او می‌گوید که اگر هدف از انتشار چنین خبری اثرگذاری بر بازار ارز بوده باشد، اقدامی ناموثر است. اشاره عزیزی به سیر صعودی بهای دلار در بازار ارز ایران ظرف روزهای گذشته است.

او گفته است: «اگر امروز در بازار ارز التهابی ایجاد شده باشد این روند بازار دقیقا برعکس و خلاف نیت و هدف منتشرکنندگان این خبر بوده که این نشان می‌دهد که بازار نه تنها به این اخبار اعتماد ندارد بلکه این دست از اخبار را منفی تلقی می‌کند.»

از سوی دیگر باید توجه داشت که خبر مربوط به آزادسازی این بخش از دارایی‌های بلوکه شده ایران در خبرگزاری‌های بین‌المللی نیز بازتاب نداشته و آن جا که رسانه‌ای به آن پرداخته، همچون “جروزالیم پست”، آن را به نقل از منابع جمهوری اسلامی ایران بازتاب داده است.

در گزارش ایلنا درباره علت سکوت خبرگزاری‌های بین‌المللی ادعا شده برای رسانه‌های جهان «اخباری از این دست اهمیتی ندارد.»

عزیزی در ادامه می‌گوید: «حجم معاملات ارز در روز به چیزی حدود ۶ هزار میلیارد دلار می‌رسد بنابراین در بازار وسیع ارز در دنیا این ارقام قابل توجه نیستند که دنیا به آن بپردازد و برای رسانه‌های جهانی این موضوع جذابیتی ندارد.»

بدیهی است که این ادعا باورپذیر نیست. چند روز پیش، موضوع پرداخت ۱۳۶ هزار دلار کمک کرونایی دولت بریتانیا به مرکز اسلامی لندن بازتابی وسیع در رسانه‌ها یافته بود. بدیهی است که آزادسازی سه و نیم میلیارد دلار رقمی نیست که برای رسانه‌های جهانی “جذابیتی” نداشته باشد.

باید یادآور شد که بخشی از دارایی‌های ایران در کشورهایی همچون کره جنوبی، هند، ژاپن، عراق و عمان مسدود شده است. به عنوان نمونه، گفته می‌شود میزان بدهی هند به جمهوری اسلامی حدود هفت میلیارد دلار است.عراق نیز حدود دو میلیارد دلار از دارایی‌های جمهوری اسلامی را مسدود کرده است. در مورد کره جنوبی، آمار متناقضی منتشر می‌شود. بر اساس گزارش‌های منتشر شده، دارایی‌های مسدود شده ایران در کره جنوبی بالغ بر شش تا نه میلیارد دلار می‌گردد.

منبع: DW