گرامیداشت سی و پنجمین سالگرد کشیش «حسین سودمند»
مسیحیان در بسیاری از کشورها، سی و پنجمین سالگرد اعدام کشیش «حسین سودمند» را گرامی داشتند.
روز گذشته ۳ دسامبر برابر با ۱۲ آذر، سیوپنجمین سالگرد اعدام کشیش حسین سودمند بود، که بسیاری از شهروندان مسیحی در کشورهای مختلف، به یاد وی تجمع کرده و سالروز اعدام وی را گرامی داشتند.
حسین سودمند زادهی مشهد بود و در دوران سربازی، از طریق دوستی ارمنی با مسیحیت آشنا شد و ایمان آورد. پس از بازگشت به زادگاهش، به دلیل همین باور، از سوی خانواده طرد شد. پس راهی تهران گردید تا تعالیم مسیحی را فرا گیرد. سپس به اصفهان رفت و در سازمان نابینایان مسیحی مشغول به خدمت شد.
او که رهبری کلیسای جماعت ربانی اصفهان را بر عهده داشت و فعالیتهای گستردهای در سازمانهای مسیحی انجام میداد، بارها از سوی نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی تحت فشار قرار گرفت تا دست از بشارت بردارد، اما هرگز نپذیرفت.
دستگیری، زندان، بازجویی و شکنجه، سهم او از این پایداری در ایمانش بود. وی پس از مدتی با قید وثیقه آزاد شد، دوستانش به وی پیشنهاد خروج از کشور را دادند، اما او پاسخ داد: «فرار من از جفاها باعث تضعیف گلهی خداوند میشود» و تاکید کرد که آماده است جانش را همچون مسیح، فدای گلهی خداوند کند.
سرانجام در آذرماه ۱۳۶۹ در زندان مشهد اعدام شد و بیآنکه خانوادهاش فرصت آخرین دیدار را با او داشته باشند، پیکرش را در مکانی موسوم به «لعنتآباد» به خاک سپردند.
خانواده وی اجازه نصب سنگ مزار برایش را نداشتند و آنها تنها به مزاری سیمانی بسنده کردند؛ اما بازهم حکومت جمهوری اسلامی در آذرماه ۱۳۹۸ همان مزار ساده را نیز با خاکریزی نیممتری در دل زمین پنهان ساختند؛ اقدامی که با اعتراض شدید خانوادهاش روبهرو شد. او خادم راستین خداوند بود و هرگز در برابر فشارها و تهدیدهای حکومت تسلیم نشد و تا آخرین لحظهی زندگی پرثمرش، بر ایمانش ایستادگی کرد.
با اینکه اکنون سی و پنج سال از اعدام حکومتی وی میگذرد، اما پرسش اصلی همچنان پابرجاست: چرا پرونده او هنوز از مهمترین نمونههای نقض آزادی دین در ایران محسوب میشود و چرا یاد او برای جامعه مسیحی تنها یک خاطره نیست، بلکه بخشی از هویت مقاومت و پایداری است؟
کشیش سودمند نمادی از نسل نخست مسیحیان مسلمانزاده است که پس از انقلاب اسلامی، مسیر ایمان خود را با خطرات جدی طی نمود. او نه فعال سیاسی بود، نه عضو سازمانی مخالف. تمام «اتهام» او انتخاب ایمان مسیحی و خدمت در کلیسا بود.
پرونده وی نشان میدهد که حتی در نبود قوانین صریح درباره ارتداد، تفسیرهای فقهی و امنیتی میتواند به صدور حکم مرگ برای یک باور دینی بیانجامد. در دهههای پس از اعدام او، هر بار که فشارها بر جامعه مسیحیان افزایش یافته، نام سودمند دوباره به میان آمده است؛ چرا که: «او تنها کشیش مسیحی مسلمانزاده است که رسما با حکم قضایی اعدام شد، مرگ او پیامی آشکار برای تمام مسیحیان بود: «ایمان آوردن میتواند هزینه جانی داشته باشد»، تخریب مزار او (حتی سالها پس از اعدام) نشان داد که برخی نهادها نهفقط با عملکرد افراد، بلکه با حافظه جمعی جامعه نیز در ستیز هستند.»
در سه دهه گذشته، جامعه مسیحیان خانگی در ایران رشد قابل توجهی داشته، اما بازداشتهای دورهای، فشار بر رهبران کلیساها و مسئولان گروههای خانگی، محدودیت در داشتن کتاب مقدس فارسی در برخی پروندهها، بازجویی و احکام مرتبط با «تبلیغ علیه نظام»، «اجتماع و تبانی» یا «اقدام علیه امنیت ملی» را نیز به دنبال داشته است.
اگرچه شدت برخوردها در مقاطع مختلف تغییر کرده، اما رویه امنیتیسازی هویت مسیحی بهویژه برای افرادی که از اسلام به مسیحیت روی آوردهاند، همچنان وجود دارد.
اکنون سوال این است که چرا یاد سودمند مهم است؟ حسین سودمند تنها یک فرد نیست، او امروز به سه دلیل همچنان اهمیت دارد:
- سندی زنده برای مطالبه آزادی دین: پرونده او یکی از نقاط مرکزی گزارشهای بینالمللی درباره ایران است، زیرا نشان میدهد که نقض آزادی دین در کشور، سابقهای رسمی و ثبتشده دارد.
- میراث تشویق و پایداری برای کلیساهای فارسیزبان: پیام او هنوز برای بسیاری از مسیحیان الهامبخش است. آن جمله مشهور: «فرار من از جفاها، باعث تضعیف گله خداوند میشود»، به یک سرود مقاومت ایمانی در میان بسیاری از رهبران کلیساهای خانگی تبدیل شده است.
- مبارزه با فراموشی: تخریب قبر، پنهان کردن نشانهها و سکوت رسمی، همه نشاندهنده تلاشی برای پاککردن ردپای اوست. اما هر سالگرد، هر شمع و هر گزارش، نوعی ایستادگی در برابر فراموشی است.
امروز جامعه مسیحیان در داخل و خارج ایران پرشمارتر، جوانتر و آگاهتر شده است. شبکههای رسانهای، کلیساهای فارسیزبان و ارتباطات جهانی، به این جامعه کمک کردهاند تا صدایش را بلندتر کند. اما دو مسئولیت بزرگ همچنان باقی است: «حفظ یاد شهیدان ایمان از جمله حسین سودمند، تا نسلهای آینده بدانند که آزادی ایمان آسان به دست نیامده است و پیگیری مستندانه موارد نقض آزادی دین.»
هر گزارش، هر مصاحبه و هر روایت، میتواند به شکلگیری تصویر واقعی از وضعیت آزادی دینی در ایران کمک کند.
حسین سودمند تنها یک نام در تاریخ کلیسای ایران نیست، او نشانهای است از این حقیقت که ایمان میتواند حتی در تاریکترین فضاها نیز روشن بماند، نوری که نه زندان خاموشش کرد و نه تخریب مزار.
سالگرد او نهفقط یادآور یک اعدام، بلکه یادآور حق انتخاب ایمان است؛ حقی که هیچ حکومتی نمیتواند از انسانها بگیرد.
