بی‌پناهی زنان آسیب دیده از اعتیاد؛ “خانه خورشید” تعطیل شد
لیلا ارشد از بنیانگذاران “خانه خورشید”، نخستین مرکزی که به زنان معتاد و بی‌خانمان محله “دروازه‌غار تهران” پناه می‌داد از تعطیلی این سازمان مردم نهاد در سال جدید خبر داد. این مرکز ۲۵۰۰ زن آسیب دیده را تحت پوشش داشت.
یلا ارشد مددکار اجتماعی و از بنیانگذاران مؤسسه زنان سرزمین خورشید که با نام “خانه خورشید” شناخته می‌شود، دوشنبه ۹ اسفند در گفتگو با روزنامه همشهری، از تعطیلی این مرکز در سال جدید خبر داد. او با اشاره به فشارها برای توقف فعالیت سازمان‌های غیردولتی گفت: «محدودیت‌های ما هر روز بیشتر می‌شود. تصمیم‌گیری‌ها در حوزه آسیب‌های اجتماعی بسیار متفاوت شده است. آنطور که از اظهارنظر مسئولان مشخص است، اینکه می‌خواهند کارهای اجتماعی را به نهادهای رسمی‌تر بسپارند، یعنی دیگر سمن‌ها مانند گذشته فعالیت نکنند.»
خانه خورشید در بهمن ۱۳۸۵ با هدف کمک به “زنان بی‌پناه و آسیب دیده از اعتیاد” به همت لیلا ارشد و سرور منشی‌زاده در محله دروازه‌غار تهران راه‌اندازی شد. این خانه تا سال ۱۳۹۳ روزانه پذیرای ۱۰۰ زن و ۲۵ کودک آسیب دیده بود اما در زمستان سال ۱۳۹۳ با ارائه مهارت‌های اجتماعی و شغلی، بر بهبود زندگی زنانی‌که اعتیاد را ترک کرده و دارای فرزند بودند، متمرکز شد.
آنطور که لیلا ارشد در گفتگو با همشهری اعلام کرده است، در ۱۷ سال گذشته، ۲۵۰۰ نفر تحت پوشش این مؤسسه بوده‌اند که ۶۰۰ نفر از آنها بهبود یافته‌اند. اما حالا با اعلام خبر تعطیلی این خانه، این افراد “بی‌پناه‌تر” از گذشته خواهند شد.
یکی از اقداماتی که به گفته ارشد از جمله خدمات ویژه خانه خورشید بوده است، راه‌اندازی “سایت دندانپزشکی” بود که چند سال پیش صورت گرفت. حالا با تعطیلی خانه خورشید، این مرکز هم تعطیل می‌شود؛ “چراکه مسئولان اطمینان خاطر نداده‌اند که قرار است این مرکز از سوی مؤسسه مردمی دیگری مدیریت شود.”این مددکار اجتماعی با سابقه که از دهه ۱۳۵۰ با زنان آسیب دیده دروازه‌غار کار کرده است، می‌گوید: «ارائه خدمات دندانپزشکی از شروع کار یکی از آرزوهای ما بود؛ چراکه ظاهر نازیبا، مشکلات دهان و دندان‌درد، یکی از موانع ورود این زنان به جامعه بود که می‌توانست منجر به انگ و برگشت به سوء مصرف آنها شود. این آرزوی دیرینه ما در سال ۱۳۹۵ محقق شد و حدود ۱۵ دندانپزشک داوطلب خدمات ارزشمندی را در اختیار زنان بهبود یافته از اعتیاد و مبتلا به اچ‌آی‌وی و فرزندان آنها قرار می‌دادند. تعطیلی این سایت دندانپزشکی، زنان را برای گرفتن خدمات دندانپزشکی با مشکل مواجه می‌کند.»
در آخرین پست اینستاگرام خانه خورشید که چهارشنبه ۴ اسفندماه منتشر شد، سرور منشی‌زاده، یکی دیگر از بنیانگذاران این مرکز ضمن اعلام خبر تعطیلی این مؤسسه، نوشت: «در این سال‌ها، آنچه دیدیم، شنیدیم و تجربه کردیم، در گفتار نمی‌گنجد.»
انتشار خبر تعطیلی این سازمان مردم نهاد با واکنش‌های گسترده کاربران شبکه‌های اجتماعی مواجه شد. احسان بداغی، روزنامه‌نگار در توییتر نوشت: «مرکز کاهش آسیب‌های بانوان شوش هم در آستانه تعطیلی است. دلیل هم ساده است؛ مقرر شده یک قرارگاه جای سمن‌ها و NGOها را بگیرد.»
رضا شفاخواه وکیل دادگستری و عضو جمعیت امام علی نیز در واکنش به خبر تعطیل شدن خانه خورشید، در توییتی نوشت: «دیروز جمعیت امام علی و امروز خانه خورشید فردا نوبت کدام نهاده؟»
به نظر می‌رسد عزم جمهوری اسلامی برای “توقف فعالیت سازمان‌های مردم نهاد” جدی است. پیش از این در اسفند ۱۳۹۹ “جمعیت امام علی” که یکی از شناخته‌شده‌ترین سازمان‌های مردم نهاد با بیش از ده هزار داوطلب است و مطابق اعلام وبسایت رسمی جمعیت، شش هزار و ۱۳۷ کودک را در سراسر ایران تحت پوشش داشت، با شکایت وزارت کشور و حکم دادگاه منحل شد.
شارمین میمندی‌نژاد، مؤسس جمعیت امام علی، اوایل تیرماه سال ۱۳۹۹ به همراه دو عضو دیگر این جمعیت توسط سازمان اطلاعات سپاه به‌علت “توهین به رهبر و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی” و “اقدام علیه امنیت ملی” بازداشت و پس از چهار ماه با سپردن “وثیقه دو میلیارد تومانی” آزاد شد.
زهرا رحیمی، مدیرعامل جمعیت امام علی نیز در توییتی، تاسف خود را از بسته شدن آخرین پناه دردمندان در جهان پر از تنش کنونی ابراز کرده است.
به‌تازگی ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که در آن کارکنان “اداره اوقاف کرمان” به مدرسه “بچه‌های آفتاب کرمان” رفته و آنان را از کلاس بیرون کرده و در حالی‌که دانش‌آموزان گریه می‌کنند، مدرسه را تخلیه می‌کنند. این مدرسه محل آموزش کودکان کار و خیابان بود.
ظاهرا مقامات دولتی جمهوری اسلامی و نهادهای امنیتی با افزایش فشار بر انجمن‌های خیریه و سازمان‌های مردم نهاد، درصدد برآمده‌اند تا عرصه را برای فعالیت “غیرخودی‌ها” تنگ‌تر و ادامه کار را “دشوار و ناممکن” کنند.
منبع: DW
