احضار و بازداشت بیش از ۲۰ روزنامه‌نگار ایرانی
در پی سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراین و انتقادها از نحوه اطلاع‌رسانی درباره این حادثه، ده‌ها روزنامه‌نگار ایرانی احضار و بازجویی شده و یا تحت فشار قرار گرفته‌اند. گزارشگران بدون مرز در این باره هشدار داده است.
سازمان گزارشگران بدون مرز روز پنجشنبه ۱۷ بهمن ۹۸ (۶ فوریه ۲۰۲۰) در گزارشی از تشدید فشار بر روزنامه‌نگاران در ایران از سوی نهادهای امنیتی این کشور خبر داد.
بنابر این گزارش، در پی سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراین و انتقادها درباره اطلاع‌رسانی در ارتباط با این حادثه، ده‌ها روزنامه‌نگار بازجویی و احضار شده یا تحت فشار قرار گرفته‌اند.
روزنامه‌نگاران ایران مجبور بودند سه روز دروغ‌های مقام‌های جمهوری اسلامی درباره علت سقوط هواپیمای مسافربری اوکراین را پوشش دهند. پس از اعتراف مقام‌های ایران به سرنگونی هواپیما با موشک سپاه پاسداران، هشتاد روزنامه‌نگار ایرانی با انتشار بیانیه‌ای به دروغ‌پردازی‌های رسانه‌های حکومتی واکنش نشان دادند.
این روزنامه‌نگاران نوشتند: «ما نیز از شنیدن این‌همه دروغ از رسانه‌های رسمی خسته‌ایم و متاسفیم که تمامی روزنامه‌ها هماهنگ با “رسانه ملی” (تلویزیون دولتی جمهوری اسلامی) و بدون تحقیق و بررسی جوانب واقعه، به تکرارِ یک دروغ بزرگ اقدام کردند و افشای واقعیت چیزی جز شرمساری و رسوایی برای آنها در برنداشت.»
پس از انتشار این بیانیه شمار زیادی از روزنامه‌نگاران امضاکننده آن احضار و بازجویی شدند. بنا بر اطلاعات گردآوری شده از سوی گزارشگران بدون مرز، از تاریخ ۱۸ دی ماه ۱۳۹۸، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی دست کم ۲۱ روزنامه‌نگار را در شهرهای مختلف ایران احضار و بازجویی کرده‌اند.
گزارشگران بدون مرز می‌نویسد: «هیچ‌کدام از این روزنامه‌نگاران بازداشت نشده‌اند، اما هر لحظه امکان بازداشت آنها وجود دارد. برخی از این روزنامه‌نگاران هشدار برای “موضع‌‌گیری در شبکه‌های اجتماعی” را از سوی تحریریه خود دریافت کرده‌اند. از این میان شماری مجبور شده‌اند که حساب‌های خود را در اینستناگرام، توییتر و فیس‌بوک ببندند و یا تنها از “وضعیت آب و هوا” بنویسند.»
بنابراین گزارش، در دو هفته اخیر منازل و محل کار برخی از روزنامه‌نگاران بدست اطلاعات سپاه پاسداران بازرسی شده است و کامپیوتر، تلفن همراه، کتاب و دست نوشته‌های آنها ضبط شده است. از این میان مازیار خسروی روزنامه‌نگار سابق روزنامه شرق، یاسمن خالقیان روزنامه‌نگار مستقل، مولود حاجی‌زاده روزنامه‌نگار نشریه تعادل و یغما فشخامی روزنامه‌نگار سابق سایت اطلاع رسانی دیده‌بان. این دو آخرین سابقه بازداشت در سال‌های گذشته را دارند. ماموران اطلاعات سپاه به آنها اعلام کرده‌اند در انتظار احضار باشند.
یکی از روزنامه‌نگاران احضار شده در تهران که خواهان فاش شدن نامش نیست به گزارشگران بدون مرز گفت: «خبر احضارم را سردبیر روزنامه به من داد، من گفتم این شیوه احضار غیرقانونی است و من نخواهم رفت. همان شب فردی به تلفنم زنگ زد و بدون سلام شروع کرد به فحاشی کردن. فردای آن روز مجبور شدم به محل تعیین شده از سوی وزرات اطلاعات بروم. در آنجا مرا به همه جرم‌های واهی و خیالی متهم کردند. مجبور شدم تعهدی را امضا کنم و همه حساب‌هایم را در شبکه‌های اجتماعی ببندم. گفتند منتظر احضار به دادگاه باش.»
روزنامه‌نگار دیگری نیز از جنوب کشور می‌گوید: «من را اطلاعات سپاه پاسداران احضار کرد و همه گفته‌هایشان در باره نوشته‌هایم در اینستاگرام بود که از پوشش دروغ حکومتی در باره هواپیما ابراز شرمندگی کرده بودم. در آخر گفتند: اگر نمی‌خواهی ده سال آینده را در زندان بگذرانی و زنده بمانی هم درِ دهانت را ببند و هم حساب‌هایت را در شبکه‌های اجتماعی. همین. با دشمن همکاری نکن.»
گزارشگران بدون مرز در پایان گزارش خود آورده است: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همچنان در کار شکار فعالانی است که در شبکه‌های اجتماعی خبرهای “خطای انسانی” نظام را نقد و یا روشنگری‌های روزنامه‌نگاران و رسانه‌ها در خارج از کشور را پوشش می‌دهند. این شهروند-خبرنگاران، امروز در ایران مرکز مبارزه برای اطلاع‌رسانی آزاد هستند. در طی دو ماه گذشته در سراسر ایران دست‌کم بیست تن از آنها خودسرانه احضار و یا بازداشت شده‌اند.»
