کارشناسان محیط زیستی: “علت مرگ پرندگان میانکاله را لاپوشانی می‌کنند”
برخی منابع شمار پرندگان تلف شده در تالاب میانکاله را ۱۰ هزار قطعه و برخی بیش از ۲۰ هزار قطعه می‌دانند. مسئولین از سم بوتولیسم به عنوان عامل احتمالی مرگ و میر نام می‌برند. کارشناسان به این مسئله به دیده تردید می‌نگرند.
مقامهای رسمی ایران در مورد علت مرگ و میر پرندگان مهاجر میانکاله به مواردی چون “مسمومیت بوتولیسم” یا “وقوع آنفولانزای فوق حاد” اشاره کردهاند. سازمان دامپزشکی کشوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، علت تلف شدن پرندگان در میانکاله را سم بوتولیسم می‌دانند.
این پاسخ اما بسیاری از کارشناسان را قانع نکرده است.
اسماعیل کهرم، فعال محیط زیستی در گفت‌وگو با “رکنا”، از “نشانه‌های عمدی بودن” در مرگ و میر پرندگان سخن می‌گوید.
این فعال محیط زیستی در رد ادعای سازمان دامپزشکی کشور مبنی بر تغذیه پرندگان از سم بوتولیسمی که “به صورت طبیعی در تالاب” تولید شده است، می‌گوید: «سم بوتولیسم در دریاچه تشکیل نمی‌شود، بلکه در کنسروهایی که چند سال مانده‌اند تشکیل می‌شود».
مسئولان سازمان دامپزشکی ایران با اعلام این موضوع که عامل مرگ و میر به احتمال زیاد سم بوتولیسم است از ارسال نمونه‌هایی به آزمایشگاهی در خارج از کشور خبر داده‌اند. این فعال محیط زیستی پیش‌بینی می‌کند: «شما هیچگاه نتیجه این آزمایش را نمیشنوید چرا که بوتولیسم نیست».
“دستی در کار بوده است”
او علت “پنهانکاری” در مورد علت مرگ و میر پرندگان را با اشاره به از بین رفتن “۱۷ هزار بال پرنده فلامینگو، آوست، پلیکان و …”، این‌گونه توضیح می‌دهد: «چه کسی باید پاسخگوی این حجم از مرگ و میر پرندگان باشد؟ برای آنکه پای پلیس، آگاهی و دادگاه پیش کشیده نشود با بهانه سم بوتولیسم موضوع را حل و لاپوشانی کردهاند.»
اسماعیل کهرم در این گفت‌وگو به سابقه سم ریختن در این منطقه اشاره می‌کند: «به قدری سابقه سم ریختن زیاد است که شکارچیان به اداره کل محیط زیست می‌روند و می‌گویند این محیط‌بان را عوض کن چرا که با شکارچیان بدرفتاری می‌کند. در غیراین‌صورت سم می‌ریزیم!» او برای اثبات گفته‌اش از جمله به حوادث سال ۱۳۷۳ اشاره می‌کند که “صیادان در برکه اصلی سم ریختند و ماهی‌ها را تلف کردند چرا که محیط‌بانان تورهای صیادان را جمع کرده بودند”. کهرم با استناد به این حوادث در گذشته، معتقد است، در این ماجرا هم “دستی در کار بوده است”.
تردید در بوتولیسم به عنوان علت مرگ
همایون خوشروان، مجری طرح بینالمللی اثر نوسانات دریای خزر بر محیط زیست مناطق ساحلی که سالهاست روی این طرح بینالمللی کار می‌کند و چندین مقاله درباره این منطقه از خزر (تالاب میانکاله) دارد یکی از کارشناسانی است که به توضیحات مسئولان در مورد علت تلف شدن پرندگان به دیده تردید می‌نگرد.
خوشروان در گفت‌وگو با سایت “آفتاب” با اشاره به اینکه “بیشترین حجم پرندگان تلف‌شده مربوط به فلامینگوها و چنگرهاست” و این واقعیت که “زیستگاه این دو گونه با هم متفاوت است”، می‌گوید: «این شرایط مرا برای پذیرش بوتولیسم به عنوان علت مرگ پرندگان دچار تردید می‌کند.»
خوشروان تأکید می‌کند: «در زیستگاه فلامینگوها اصلا جلبک وجود ندارد که بخواهد بمیرد، کراتین شود یا پوسته آن تخریب شود و سم بوتولیسم ایجاد کند» و ادامه می‌دهد: «چطور می‌توان پذیرفت که عامل مرگ این پرنده سم بوتولیسم باشد در جایی که اصلا مواد آلی وجود ندارد.»
او در مورد چنگرها هم با اشاره به اینکه “زیستگاه چنگرها کاملا با زیستگاه فلامینگوها متفاوت است”، بر این باو راست که “اگر قرار بود مرگ و میری صورت گیرد یا باید برای چنگرها بود چون آنجا مواد گیاهی زیاد داریم و این مواد وقتی که در اثر خشک شدن خلیج متلاشی شود می‌تواند شرایطی را ایجاد کند که به تولید سم‌های مختلف از جمله بوتولیسم منجر شود اما مهم این است که زیستگاه این دو پرنده از هم فاصله دارد یعنی هیچ وقت فلامینگوها را به صورت انبوه در زیستگاه چنگرها نمی‌بینید.»
او همچنین در رابطه با شایعه “سم ریختن” توسط شکارچیان معترض یا افراد ناباب، می‌پرسد: «در این صورت چرا فقط پرنده تلف شده است؟ همین که نمی‌بینیم آبزی دچار مرگ و میر شده باشد به بررسی بیشتری نیاز دارد.»
این کارشناس با استناد به این موارد نتیجه می‌گیرد: « پس این نشان می‌دهد که یک اتفاق دیگری در منطقه در حال رخ دادن است که دانستن آن بسیار اهمیت دارد.»
منبع: DW
