مسیحیان ایران و چرخه تکراری سرکوب در آستانه کریسمس
جشنی که هر سال با نگرانی آغاز میشود
در حالیکه مسیحیان جهان در ماه دسامبر با آمادگی برای کریسمس به استقبال ایام صلح و سرور میروند، جامعه مسیحی ایران بویژه مسیحیانی که از اسلام به مسیحیت گرویدهاند، در همین ایام وارد دورهای از فشار، تهدید و یورشهای امنیتی میشوند.
کریسمس در ایران برای بسیاری نه زمان جشن، بلکه فصل اضطراب است؛ زیرا هر ساله در هفتههای قبل از کریسمس موج تازهای از بازداشتها، احضارها و انحلال جلسات خانگی آغاز میشود. این الگوی سالانه، در سالهای اخیر به یک سیاست پایدار حکومتی تبدیل شده و نشان میدهد سرکوب مسیحیان در ایران نه یک روند مقطعی، بلکه ساختاری و هدفمند است.
در هفتههای منتهی به ۲۴ و ۲۵ دسامبر، فشار بر جامعه مسیحی در ایران افزایش پیدا میکند. روایتهای تکرارشونده از سالهای اخیر، چند الگوی ثابت را نشان میدهد:
- بازداشت مسیحیان و اعضای کلیساهای خانگی: نیروهای امنیتی بهصورت گروهی به خانهها یا مکانهای برگزاری دعای کریسمس وارد میشوند. در بسیاری از موارد بدون حکم قانونی، افراد را بازداشت و به مکانهای نامعلوم منتقل میکنند. اتهامات نیز معمولا شامل «تبلیغ مسیحیت»، «اقدام علیه امنیت ملی» و «عضویت در کلیسای خانگی» است.
- ضبط کتابمقدس، فایلهای دیجیتال و وسایل شخصی: در بازرسیها، معمولا کتابمقدسها، نوشتههای دعایی، موبایل، لپتاپ و حتی وسایل خصوصی توقیف میشود. بازداشتیها گاه مجبور به امضای تعهدنامههایی میشوند که در آن از آنان خواسته شده در هیچ مراسم مذهبی شرکت نکنند.
- فشار روانی و احکام قضایی سنگین: برخی مسیحیان پس از کریسمس با احکام سنگین زندان، جریمه مالی یا ممنوعیت خروج از کشور مواجه میشوند، برای بسیاری نیز پرونده امنیتی تشکیل میشود که سالها آنها را تحت کنترل قرار میدهد.
چرا حکومت ایران از مسیحیان فارسیزبان میترسد؟
اگرچه مسیحیت در ایران به عنوان یکی از سه دین رسمی شناخته شده، اما تجربه شهروندانی که به مسیحیت روی میآورند، بهطور کامل متفاوت است که دلایل برخورد سرکوبگرانه با آنها عبارتاند از:
- گسترش مسیحیت فارسیزبان: در سالهای اخیر گرایش به مسیحیت در میان فارسیزبانان رشد کرده است و این روند از سوی حکومت تهدیدی ایدئولوژیک تلقی میشود.
- استقلال کلیساهای خانگی: کلیساهای خانگی خارج از کنترل دولت فعالیت میکنند. عدم وابستگی این جمعها به ساختار رسمی مذهبی حکومت، آنها را از نگاه امنیتی «غیرقابل پیشبینی» میکند.
- حساسیت امنیتی نسبت به ارتباطات خارجی: ارتباط برخی کلیساهای خانگی با شبکههای جهانی مسیحی، نگرانی دستگاه امنیتی را دوچندان میکند و بازجوییهای این جامعه نیز معمولا شباهتهای زیادی با یکدیگر دارند: سئوال درباره «تماس با خارج»، «دریافت کتابمقدس» و «شرکت در جلسات آنلاین.»
کریسمس، زمانی برای فشار مضاعف
کریسمس فرصت گردهمایی طبیعی مسیحیان است، اما همین موضوع از نگاه نهادهای امنیتی «محل تجمع» تلقی میشود، به همین دلیل «جلسات کریسمس خانگی هدف یورش قرار میگیرند، افراد در مسیر رفتوآمد تحت نظر قرار میگیرند، خانوادهها تهدید میشوند و محیط کاری برخی از آنها تحت فشار امنیتی قرار میگیرد.» در بسیاری از موارد نیز گزارش شده که حتی جشنهای خانوادگی کوچک نیز موجب احضار یا بازداشت شده است.
تبعیض ساختاری، از کلیسای بسته تا آزادی محدود مذهبی
کلیساهای رسمی آشوری، ارمنی و کلدانی اجازه فعالیت دارند اما:
- ورود افراد فارسیزبان به کلیسا محدود است
- نوجوانان مسلمان اجازه شرکت در مراسم کریسمس را ندارند
- مراسم فارسیزبان سالهاست ممنوع شده
- بسیاری از کلیساهای فعال فارسیزبان نیز بسته شدهاند
این اقدامات نشان میدهد که مسئله صرفا امنیتی نیست، بلکه یک سیاست دولتی برای جلوگیری از تغییر دین بهشمار میرود.
تجربههای شخصی: هزینهای که تنها فرد تحمل نمیکند
روایتهایی از سالهای اخیر نشان میدهد بازداشت شهروندان مسیحی، اثراتی فراتر از خود فرد دارد:
- فشار بر اعضای خانواده
- تهدید شغلی و اخراج
- ممنوعیت خروج برای کل خانواده
- کنترل طولانیمدت از سوی نهادهای امنیتی
- در مواردی اجبار به مهاجرت داخلی یا خروج از کشور
که این فشارها چرخهای از سکوت، ترس و مهاجرت را ایجاد کرده است.
پیامدهای بلندمدت، جامعهای که کوچکتر میشود
سالها فشار مداوم، جامعه مسیحی ایران را بهطور مشهود کوچک کرده است. بخش بزرگی از مسیحیان یا مهاجرت کردهاند یا از حضور علنی در مراسم میترسند. جوانان مسیحی نیز معمولا از بیان ایمان خود در محیطهای آموزشی خودداری میکنند. نتیجه آن است که کریسمس برای بسیاری از مسیحیان ایران نهفقط یک جشن مذهبی، بلکه زمان مدیریت ترس است.
کریسمس در ایران، جشنی در سایه
سرکوب مسیحیان در آستانه کریسمس در ایران، روندی اتفاقی یا موردی نیست، این یک الگوی ساختاری، سازمانیافته و سالانه است که توانسته شکل زندگی مذهبی هزاران مسیحی را تغییر دهد.
تا زمانی که تغییر دین جرم تلقی شود و کلیساهای فارسیزبان اجازه فعالیت نداشته باشند، مسیحیان ایران ناچارند کریسمس را در زیر سایه سنگین امنیتی و در پشت درهای بسته جشن بگیرند؛ جشنی که بهجای پیام صلح، با پیام تهدید همراه شده است.
نویسنده: م.ر
