شصت‌و‌یکمین دادگاه حمید نوری؛ بازگشت «مینی‌بوس‌های خالی» پس از اعدام زندانیان بسیار دردناک بود
شصت و یکمین جلسه دادگاه حمید نوری، متهم به مشارکت در اعدام های تابستان ۶۷ زندان گوهردشت، روز دوشنبه چهارم بهمن ۱۴۰۰ با جلسه نخست شهادت امیرهوشنگ اطیابی، زندانی چپ نجات یافته از آن اعدام‌ها، برگزار شد.
امیرهوشنگ اطیابی که دانشجوی اخراجی سال ۱۳۵۹ بود، در اسفند سال ۱۳۶۲ به دلیل فعالیت در حزب توده ایران دستگیر شد. شاهد از همان ابتدا در زیرزمین بند ۲۰۹ زندان اوین به شدت با کابل مورد شکنجه قرار گرفت. او با وضعیتی وخیم و مشکلات فراوانی مانند خونی شدن ادرار و پاهایی تا زانو سیاه شده، به بهداری مجاور بند ۲۰۹ منتقل شد. شاهد گفت پس از یک هفته بستری شدن با بدنی پانسمان شده، دوباره در آن زیرزمین مورد شکنجه با کابل قرار گرفت. او این بار با حالت شوک و تشنج برای یک هفته دیگر در بهداری بستری شد.
امیرهوشنگ اطیابی یکسال بعد از دستگیری در دادگاهی کوتاه محکوم شد، اما یکسال دیگر نیز طول کشید تا حکم ده سال زندانش را به وی ابلاغ کنند. امیرهوشنگ اطیابی در اواخر سال ۱۳۶۴ از زندان اوین به بند قرنطینه زندان قزلحصار و در اوایل سال ۱۳۶۵ به زندان گوهردشت منتقل شد.
در میان مدارکی که امیرهوشنگ اطیابی پیشتر به دادگاه ارائه داده، لیستی شامل اطلاعات ۹۶ تن از زندانیان چپ اعدام شده بند ۲۰ زندان گوهردشت و مصاحبه شاهد با مرکز اسناد حقوق بشر ایران در سال ۱۳۸۸ وجود دارند. از مدارک دیگر، نقشه ای از زندان گوهردشت است که توسط شاهد کشیده شده است. در میان مدارک، تقویمی متعلق به سال ۱۳۶۷ نیز به چشم می خورد که وقایع مهم دوران اعدام ها روزانه توسط شاهد با کمک علائم و به صورت رمز در زندان، ثبت و بعدها پس از آزادی تکمیل شده است.
امیرهوشنگ اطیابی شهادت داد که شخصا به همراه چند زندانی دیگر، صحبت های گروهی را شنیده که در مورد حکم امام، مصداق اجرایی شدن آن و شیوه اعدام ها با یکدیگر بحث می کردند.
امیرهوشنگ اطیابی گفت دیدن دو عکس حمید نوری پس از دستگیریش، چیزی را برای او تداعی نکرده، چون برای او آدم های مهم تر مطرح بودند. شاهد گفت در زندان اول مرتضوی را دیده که قدکوتاه، لاغر و ملبس به لباس روحانی بود. او بعدها با ناصریان و لشکری مواجه شد. او گفت در دوره ای مسئول بند یک بود و یک بار با لشکری برای مطرح کردن مسائل بند ملاقات داشت. او گفت ناصریان همه‌کاره زندان بود و لشکری بیشتر مسئول اداره پاسداران، امنیت زندان و وقایع داخل زندان بود.
امیرهوشنگ اطیابی شهادت داد که شخصا از لابلای کرکره های دستکاری شده در حمام زندان شاهد حمل اجساد زندانیان اعدام شده توسط پاسداران از حسینیه زندان به داخل کامیون های یخچال دار و یک کامیون رو باز و انتقال آنها به بیرون زندان بوده است. اطیابی شاهد بوده که پاسدارها بر روی اجساد راه می رفتند، دست و پای اعدامیان را می‌گرفتند، و آنها را جابجا می کردند. در تقویم همراه اطیابی در زندان گوهردشت آمده است که کار حمل اجساد روزی دو تا سه بار، طی دوازده روز ادامه داشت.
امیرهوشنگ اطیابی شهادت داد که طبق شنیده ها و دیده هایش، هیات مرگ از روز هشتم مرداد در زندان گوهردشت حضور داشت و اعدام مجاهدین از همان روز شروع شد و در ۲۵ مرداد ۱۳۶۷خاتمه یافت. اطیابی شاهد حمل زندانیان توسط مینی بوس ها برای روزانه دو تا سه بار در مرحله نخست اعدام ها بود. او گفت مشاهده مینی بوس های پرشده از زندانیان و انتقال آنها به حسینیه و بازگشت مینی بوس های خالی بسیار دردناک بود. امیرهوشنگ اطیابی شهادت داد که مرحله دوم اعدام ها در پنجم شهریور ۱۳۶۷ با تمرکز بر روی اعدام زندانیان چپ آغاز شد. او گفت لشکری با گروهی از پاسداران به داخل بند هجوم آوردند و به زندانیان گفتند که از سلول ها خارج شوند. آنها همه زندانیان را بدون آمادگی و حتی بدون دمپایی از بند خارج کردند.
امیرهوشنگ اطیابی توسط ناصریان دو بار در برابر هیات مرگ شامل اشراقی، دادستان کل انقلاب اسلامی و نیری، حاکم شرع و شخص دیگری که نمی شناخت، قرار گرفت. شاهد بخاطر نماز نخواندن در دو مرحله – صبح و آخر شب – شلاق خورد. او در نهایت با مسلمان خواندن خود و اعلام برائت از سازمان توده از اعدام نجات یافت.
امیرهوشنگ اطیابی – در پایان اعدام ها – در بهمن ۱۳۶۷ به زندان اوین منتقل و بعدا آزاد شد.
بنا به اعلام رسمی قاضی دادگاه قرار شد جلسه دیگری برای ادامه شهادت امیرهوشنگ اطیابی در آینده مشخص شده و به وی ابلاغ شود.
شصت و یکمین جلسه دادگاه حمید نوری در حالی برگزار شد که جمهوری اسلامی در هفته های گذشته – پس از بیش از دو سال – به طور رسمی با پخش گزارش هایی در میزان، خبرگزاری قوه قضائیه، به این دادگاه واکنش نشان داد.
قوه قضائیه ایران در این گزارش ها حمید نوری را «کارمندی ساده» خوانده که ربوده شده، چندین نوبت مورد ضرب و شتم قرار گرفته و بدون دسترسی آزاد به وکیل و حق ملاقات با خانواده اش و حتی بدون داشتن عینک مطالعه، در سوئد محاکمه می شود.
این ادعاها در حالی مطرح می شود که حمید نوری طبق قانون سوئد پس از بازداشت در فرودگاه استکهلم، از وکیل برخوردار بوده است. نوری حتی در جلسات دفاعیه خود از وکلایش تشکر کرد و گفت هرچه آنها گفته اند مورد تایید او است.
خانواده نوری شامل همسر، فرزندان، و داماد او در جلسات محاکمه‌اش – به ویژه شش جلسه دفاعیات اولیه‌اش در اوایل آذر ماه ۱۴۰۰ – در صحن دادگاه حضور داشتند و یک به یک توسط او به اعضای دادگاه معرفی شدند. او در جلسات دادگاه به غیر از عینک از تبلت نیز برخودار بوده است.
جلسه بعدی دادگاه سه شنبه پنجم بهمن ۱۴۰۰، بیست و پنجم ۲۰۲۲ با شهادت منصور کمال زاده در دادگاه استکهلم سوئد برگزار خواهد شد.
منبع: صدای آمریکا
