مهر آشوری در اورشلیم، تاییدی بر ارتباط رسمی آشور و یهودا
کشف مهر کوچک ۲٫۵ سانتی‌متری آشوری در نزدیکی دیوار «ندبه»، گواهی بر مکاتبات رسمی آشور با پادشاهی یهودا در بیش از دو و نیم هزار سال پیش می‌باشد.
در جریان کاوش‌های مشترک سازمان آثار باستانی اسرائیل (IAA) و بنیاد شهر داوود، یک قطعه سفالی به طول تنها ۲٫۵ سانتی‌متر و دارای کتیبه‌ای به خط میخی آشوری کشف شد، یافته‌ای که به گفته محققان، نخستین نشانه مکتوب مستقیم از مکاتبات رسمی میان امپراتوری آشور و قلمروی یهودا به شمار می‌آید.
ماهیت و اکتشاف این قطعه به‌عنوان بخشی از مهر سلطنتی (seal impression) شناسایی شده که به سندی رسمی متصل بوده است. متن مختصر آن شکایتی را درباره تاخیر در پرداخت بدهی از سوی پادشاهی یهودا مطرح می‌کند.
نقطه اکتشاف در نزدیکی دیوار ندبه و در محوطه‌ای که خاک از حفاری‌های اطراف معبد غربی به آن منتقل شده بود، رخ داده است.
تحلیل علمی و منشا اثر، حاکی از آن است که مطالعات ترکیبی زمین‌شناسی و شیمی خاک، نشان داده که مواد این مهر از منطقه «بین‌رودان»، (احتمالا از نواحی مرکزی امپراتوری آشور مانند نینوا یا اشور)، تامین شده است. این امر تاکید می‌کند که مهر و سند آن از دربار آشور به اورشلیم آمده بوده‌اند.
در کتیبه از «روز اول ماه اوِ» (اول ماه Av در گاه‌شماری میان‌رودان یاد شده و همچنین به منصب «نگهدارِ افسار» (chariot officer) اشاره دارد)، عنوانی که در ساختار درباری آشوری شناخته شده بود.
تقویم مشترک و زمینه تاریخی، یکی از نشانه‌های مهم این است که واژه «اوِ» در تقویم میان‌رودان هم در متون آشوری کاربرد داشته و این امر گواهی است بر استفاده مشترک زمان‌شمار میان سرزمین آشور و یهودا در آن دوران.
این دوره مصادف است با زمانی که یهودا تحت فشار سیاسی و مالی آشور قرار داشت و موضوع پرداخت خراج و آداب وفاداری مرز ارتباط آشور و یهودا بود.
یکی از نقاط برجسته این کشف، تطبیق آن با متون کتاب مقدس است: «در کتاب دوم پادشاهان باب ۱۸ آمده است که حزقیا پادشاه یهودا، در دوره‌ای علیه سنحاریب پادشاه آشور، شورش کرد و از دادن خراج خودداری نمود. این مهر کوچک می‌تواند همان سندی باشد که درخواست پرداخت خراج را به قلمروی یهودا یادآوری کرده است.»
افزون بر آن، اسناد و متون آشوری مانند منسوب به سنحاریب نیز به روابط پیچیده آشور و یهودا در آن زمان اشاره دارن. این مهر به منزله مدرکی ملموس است که نشان می‌دهد مکاتبه رسمی بین امپراتوری برتر آن زمان و حکومت یهودا وجود داشته است و تنش‌ها، تحمیل خراج و الزام به وفاداری، بخش جدایی ناپذیر از روابط این دو قدرت به شمار می‌رفته است.
دکتر «آیالا زیلبرشتاین» سرپرست حفاری، این مهر را «مدرکی مستقیم از عمق حضور و نفوذ آشوریان در اداره امور پادشاهی یهودا» خوانده است. «آمیخای الیاهو» وزیر میراث اسرائیل نیز بیان داشت که این یافته «گواه چشمگیری بر جایگاه اورشلیم به‌عنوان پایتخت یهودا و تاییدی بر روایت‌های تاریخی» است.
محققان مشارکت‌کننده از دانشگاه «بار ایلان» و دیگر مراکز، تاکید کرده‌اند که این اثر، اولین مهر آشوری دوره معبد اولی است که در خود اورشلیم کشف شده و افق جدیدی برای مطالعه تعاملات سیاسی و اقتصادی آن دوران گشوده است.
مطالعه کامل متن مهر، نشان می‌دهد که بخش‌هایی از کتیبه از بین رفته‌اند و یا خوانش آنها نامشخص است. ادامه کار نسخه‌برداری دقیق و تطبیق با کتیبه‌های آشوری، ممکن است جزئیات بیشتری درباره موضوع بِدِهی، نام پادشاه یهودا یا شرایط پرداخت بدهی را آشکار کند.
تحلیل پترواِگرافی و مقایسه خاک نیز نشان می‌دهد با گسترش تحلیل زمین‌شناسی و مقایسه نمونه‌های خاک از مراکز مختلف آشور (نینوا، اشور، کالهو)، می‌توان منشا دقیق‌تر مهر را تعیین نمود.
همچنین در مقایسه با اسناد اداری آشوری، اگر بتوان این مهر را با متون اداری و دیپلماتیک آشور از دوره مشابه هم‌زمان تطبیق داد، می‌توان شبکه مکاتبات و سلسله مراتب اداری آن دوران را بهتر بازسازی کرد.
با کاوش بیشتر اطراف محل اکتشاف و منطقه‌ای که مهر از آن به دست آمده، نشان می‌دهد که شاید بخشی از یک مرکز اداری یا خزانه دولتی دوره یهودا باشد. گمان می‌رود در آن ناحیه فعالیت‌هایی مرتبط با امور دولت مرکزی انجام می‌شد.
