رکود اقتصاد کرونایی در بازار شب عید ایران

رسانه‌های ایران بدترین روزهای بازار عید را همین روزهای کسادی بازار در نتیجه شیوع کرونا توصیف کردند. فعالان بازار خواستار معافیت از مالیات و عوارض شهرداری شدند. چند کارشناس گفته‌اند رکود کرونایی هنوز به ایران نرسیده است.

باورش سخت  است ولی اتفاق افتاد. کرونا از ووهان چین اوج گرفت و شرکت‌های هواپیمایی در هزاران کیلومتر دورتر زمین‌گیر شدند. بازارهای سهام از رونق افتاد. گردشگران خانه‌نشین شدند و هتل‌ها بی‌رونق. کارمندان دورکار شدند و نفس اقتصاد جهان به شماره افتاد، مثل بازارهای شب عید برای ایرانی‌ها.

خسارت‌های اقتصادی فراگیر شدن کرونا نه ‌تنها به اقتصاد چین بلکه به زنجیره اقتصاد جهان لطمه زده است. اقتصاد ایران هم در گوشه‌ای از این زنجیره، در کنار تحریم‌ها و ورود به فهرست سیاه FATF ، حالا با شیوع ویروس کرونا، متلاطم‌تر خواهد شد.

“بدترین روزهای بازار عید”

روزنامه دولتی “ایران” در گزارشی میدانی، گوشه ای از نگرانی‌های بازار شب عید را منعکس کرده و نوشته که با اوج شیوع ویروس کرونا، بسیاری از مشاغل دچار چالش و رکود شده‌اند و بعد از ماه‌ها انتظار برای رسیدن به کسب‌ و‌ کار پر رونق شب عید، حالا نگران‌تر از همیشه هستند.

شیوع کرونا باعث شده بیشتر مردم به جای گشت‌و‌گذار در پیاده‌روها و خیابان‌های همیشه شلوغ و خرید در بازارهای متنوع شب عید، خانه‌نشین بشوند. ادامه این وضعیت به نوشته “ایران” باعث شده فعالان بازار “بدترین روزها را به شب برسانند”.

فعالان مشاغل مختلف در گفتگو با گزارشگر این روزنامه از دولت خواسته‌اند با توجه به کسادی بازار در اسفند ماه از پرداخت مالیات و عوارض شهرداری معاف شوند و به جای آن بتوانند از تسهیلات بانکی استفاده کنند.

روابط عمومی بانک مرکزی دیروز در اطلاعیه‌ای، شرایطی را برای دریافت تسهیلات بانکی اعلام و در عین حال گوشزد کرد که صاحبان کسب‌ و‌ کارهایی که به خاطر شیوع کرونا دچار کاهش درآمد و مشکلات مالی شده‌اند و نیز بدهکاران بانکی، حداکثر تا پایان شهریور ۹۹ فرصت دارند نسبت به پرداخت نقدی بدهی خود اقدام کنند.

مشتری خواب، بازار خراب و تاکسی فراوان

رسانه‌های داخل ایران در گزارش‌های مشابه از وضعیت رکود بازار شب عید، به مشاغل خویش‌فرما اشاره دارند که برخی مغازه‌ای اجاره کرده‌اند ولی با کاهش شدید درآمد، توان تأمین هزینه اجاره و آب و برق و دیگر هزینه‌ها را ندارند.

ایرنا نتیجه تداوم این وضعیت را بحران‌زا و باعث “افزایش ورشکستگی‌ها” دانست و نوشت که کرونا همه بازار را زیر فشار گذاشته است. از آرایشگر، گلفروش، دستفروش تا کارگران فصلی و کسب‌ و‌ کارهای اینترنتی همه درگیر کسادی بازار شده‌اند.

تاکسی‌های اینترنتی این روزها در خیابان‌های خلوت و کم رفت‌ و‌ آمد در جستجوی مشتری هستند. این در حالی است که در سال‌های گذشته، این مشتریان بودند که باید برای شکار تاکسی‌های معمولی و اینترنتی، لحظه‌شماری می‌کردند.

یکی از گردانندگان فروش اینترنتی غذا گفته که به دلیل شیوع ویروس کرونا در چند روز اخیر، کمترین میزان ثبت سفارش غذا را تجربه کرده است.

او اضافه کرد که به دلیل نگرانی مردم از ابتلا به کرونا، میزان سفارش‌ها کم شده است و حالا او و دیگر همکارانش نمی‌دانند راه چاره چیست.

لغو تورهای گردشگری

رسانه‌های داخلی در روزهای شیوع کرونا، تا حدودی با دست باز و بدون اشاره به مسئولیت دولت‌ها در زمان بروز بحران‌ها، نوشته‌اند که دامنه تعطیلی‌ها از سالن‌های سینما، کنسرت، تئاتر و ورشکستگی صنعت هتلداری و گردشگری تا تعطیلی رستوران‌ها، تالارها، آژانس‌ها و کافی‌شاپ‌ها هم کشیده شده و مشتریان آنها هم به شدت کاهش یافته است.

اینها زنجیره‌ای است که سررشته‌اش به صنعت گردشگری می‌رسد. وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری روز ششم اسفند در بخشنامه‌ای ضمن اعلام “لغو سفر و شرایط خاص”، دفاتر خدمات مسافرتی را موظف کرد تا “بدون اخذ هیچگونه جریمه”، مبالغ دریافتی از گردشگران و مسافران انصراف داده از سفرهای نوروزی را بازگردانند.

پیش‌تر، حرمت‌الله رفیعی، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و هوایی ایران، از افزایش آمار لغو مسافرت با قطار، هواپیما و ثبت نام در تورها و هتل‌ها خبر داده بود.

روزنامه “همشهری” هم از سوت و کور بودن هتل‌های شهر قم و مشهد نوشته بود. مشابه این وضعیت اکنون در بسیاری از شهرهای شمالی و جنوبی کشور که مقصد گردشگران داخلی هستند هم مشاهده می‌شود، به طوریکه انجمن شرکت‌های هواپیمایی گفت که مسئولیت پرداخت خسارت لغو پروازهای ناشی از شیوع ویروس کرونا برعهده شرکت‌های هوایی است.

بحران اقتصاد کرونایی در راه ایران  

نگرانی از سرایت ویروس کرونا باعث شد بسیاری از کشورهای همسایه و غیرهمسایه ایران، مرزهای خود را به روی مسافران ایرانی ببندند و به شهروندان خود نیز اجازه سفر به ایران را ندهند. ترکیه، افغانستان، عراق، پاکستان و ارمنستان از جمله این کشورها هستند. پیش‌تر علی ربیعی، سخنگوی دولت، گفته بود که بسته شدن مرزهای ایران با همسایگان زیان‌های جبران‌ناپذیری برای اقتصاد کشور دارد.

بستن مرزها و اعمال محدودیت در واردات و صادرات، بازار ایران را در دو سطح خرد و کلان تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ موضوعی که کارشناسان نسبت به آن هشدار می‌دهند.

حمید میرمعینی، کارشناس اقتصاد، به ایرنا گفت که در شرایط بحرانی ناشی از ویروس کرونا، کسب‌ و‌ کارهای به‌طور عمده خدماتی، بیشترین آسیب را می‌بینند و مشاغلی مانند خرده‌فروشی، لوازم خانگی، هتلداری و حتی پوشاک، به دلیل افت شدید تقاضا دچار رکود می‌شوند.

آقای میرمعینی با اشاره به اینکه تبعات اقتصادی ناشی از بحران‌های اقتصادی هنوز به ایران نرسیده، گفت که این “رکود با یک تأخیر به سایر بخش‌های اقتصادی و کل اقتصاد ملی می‌رسد”.

ایرنا همچنین به نقل از زهرا کریمی، کارشناس اقتصاد، نوشت که بروز بحران کرونا، سهم اشتغال غیررسمی در اقتصاد ایران را افزایش می‌دهد و دولت ایران برای مواجهه با آثار منفی این بحران، “قدرت مانور زیادی ندارد”. اشاره خانم کریمی به قدرت مانور، توان مالی دولت‌هایی مانند چین و ژاپن است که می‌توانند صدمات وارده بر کسب‌ و‌ کارها را تا حدودی جبران کنند. دولت ایران اما به دلیل تنگناهای مالی ناشی از محدودیت‌های تحریم و قرارگیری در فهرست سیاه FATF ، به سختی از پس هزینه‌های جاری کشور برمی‌آید.

منبع:‌DW