تلاش اتحادیه اروپا برای توقف موج گسترده مهاجرت از افغانستان

کشورهای عضو اتحادیه اروپا مصمم هستند جلوی “مهاجرت کنترل‌نشده” از افغانستان پس از تسلط اسلام‌گرایان افراطی طالبان بر کابل را بگیرند.

به گزارش رویترز این بخشی از پیش‌نویس بیانیه مشترکی است که قرار است وزیران کشور اعضای اتحادیه در نشست فوق‌العاده روز سه‌شنبه، نهم شهریور ماه (۳۱ اوت) صادر کنند.

اعضای اتحادیه اروپا تمایل دارند به هر طریقی جلوی تکرار ورود انبوه مهاجران و پناه‌جویان به کشورهای اروپایی در سال ۲۰۱۵ را بگیرند.

شش سال پیش کشورهای عضو اتحادیه اروپا بدون آمادگی قبلی با موج گسترده‌ای از پناه‌جویان روبرو شدند که به بحران و تنش در کشورهایی مانند یونان و ایتالیا منجر شد و یکی از پیامدهای آن افزایش قدرت گروه‌های راست‌گرای افراطی بود.

طالبان و موج گسترده مهاجرت

از دو هفته پیش که اسلام‌گرایان افراطی طالبان بسیار سریع‌تر از پیش‌بینی‌ها و به طرز غافلگیرکننده‌ای کنترل کابل را در دست گرفتند، ده‌ها هزار شهروند افغانستان کشور را ترک کرده‌اند و ده‌ها هزار نفر دیگر در صدد ترک آن هستند.

وزیران کشور اعضای اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای که رویترز به نسخه‌ای از پیش‌نویس آن دست‌یافته تاکید می‌کنند که بر اساس درس‌های قبلی مصمم هستند به طور مشترک تدابیری اتخاذ کنند تا تجربه جریان گسترده مهاجرت غیرقانونی و کنترل‌نشده تکرار نشود.

یکی از راهکارهای کلیدی و تدبیرهای اصلی اتحادیه اروپا برای جلوگیری از تکرار تجربه سال ۲۰۱۵ این است که نسبت به تحولات اخیر “واکنشی هماهنگ و قاعده‌مند” داشته باشند.

نیم میلیون مهاجر افغان تا پایان سال

تلاش کشورهای اروپایی برای اتخاذ یک تدبیر مشترک و هماهنگ بی‌ارتباط با تازه‌ترین گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان نیست که برآورد کرده، شمار افغان‌هایی که کشور خود را ترک می‌کنند تا پایان سال جاری میلادی می‌تواند به ۵۰۰ هزار نفر برسد.

پس از تسلط طالبان بر کابل، آمریکا و متحدانش ده‌ها هزار نفر از شهروندان، نیروهای نظامی و دیپلماتیک و همکاران محلی خود را از افغانستان خارج کردند.

مطابق توافق آمریکا و طالبان خروج نظامیان خارجی از افغانستان باید تا ۳۱ اوت انجام شده باشد.

بر همین اساس در روزهای گذشته تلاش کشورهای غربی بر خارج کردن نظامیان باقیمانده خود از افغانستان متمرکز بود و کشورهایی نظیر آلمان و بریتانیا همه نظامیان خود را خارج کردند.

هنوز ده‌ها هزار همکار محلی نیروهای خارجی و بستگان‌شان در افغانستان مانده‌اند و با تسلط اسلام‌گرایان افراطی بر این کشور سرنوشت و آینده آنها و بقیه شهروندان مبهم و تاریک است.

کیساریای عالی امور پناهندگان روز دوشنبه اعلام کرد، برای ۳۹ میلیون نفر جمعیت افغانستان یک بحران گسترده تازه آغاز شده و خواستار همبستگی و حمایت از آنها شد.

فیلیپ گراندی، کمیسیر عالی پناهندگان سازمان ملل درخواست کرد کشورهای بیشتری مرزهای خود را به روی پناهجویان افغان باز بگذارند و در کنار ایران و پاکستان که ۲ میلیون و ۲۰۰ پناه‌جو را اسکان داده‌اند، مسئولیت بیشتری بر عهده بگیرند.

پیچیدگی ارسال کمک به افغانستان

رویترز به نقل از یک مقام ارشد اروپایی می‌گوید در نشست اضطراری روز سه‌شنبه ۳۱ اوت (۹ شهریور) بر وعده اتحادیه اروپا برای اختصاص کمک‌های انسان‌دوستانه بیشتر به افغانستان و کشورهای همسایه آن تاکید خواهد شد، ضمن این که اهدای این کمک‌ها پس از قدرت گرفتن طالبان بسیار پیچیده شده است.

در پیش‌نویس بیانیه نشست روز سه‌شنبه تصریح شده که اتحادیه اروپا باید کمک به کشورهای همسایه افغانستان را افزایش دهد تا مهاجران پیش از هر چیز در همان منطقه از پشتیبانی‌های لازم برخوردار شوند.

در بحران پناهجویی سال ۲۰۱۵ ترکیه در ازای دریافت کمک‌های مالی قابل ملاحظه از اتحادیه اروپا مانع عبور میلیون‌ها پناهجو سوری از خاک خود برای رسیدن به کشورهای اروپایی شد.

با این همه آنکارا در مورد پناه‌جویان افغان آمادگی کمتری برای همکاری از خود نشان می‌دهد؛ ترکیه به خاطر پاندمی کرونا و بحران اقتصادی نگران وضعیت اجتماعی و امنیتی خود است و آماده پذیرش تعداد زیادی از پناه‌جویان افغان نیست.

در همین حال مقام‌های ارشد شماری از کشورهای اروپایی و آسیای مرکزی روز دوشنبه در یک کنفرانس ویدئویی به رایزنی درباره اوضاع افغانستان و تمهیدات مشخص برای پشتیبانی از مهاجران و پناه‌جویان افغان پرداختند.

در این کنفرانس نمایندگانی از اتریش، آلمان، یونان، دانمارک، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان شرکت کردند. کمیسر امور داخلی اتحادیه اروپا هم به این کنفرانس دعوت شده بود اما به دلیل تداخل قرارها موفق به شرکت در آن نشد.

یکی از اهداف این کنفرانس آشنایی با وضعیت افغانستان از منظر همسایگان شمالی آن عنوان شده است. الکساندر شالنبرگ، وزیر خارجه اتریش از سازمان ملل خواسته هر چه سریع‌تر کنفرانسی با شرکت کشورهای اهداءکننده کمک مالی به افغانستان سازماندهی کند تا منابع لازم برای پشتیبانی از مهاجران فراهم شود.