دادگاه آمریکا ایران را به پرداخت بیش از ۱۴ میلیون دلار به زندانی سیاسی محکوم کرد
دادگاه ایالات متحده با صدور یک رای، اعلام کرد که ایران به‌خاطر درد و رنج‌های جسمی و روحی وارده بر «اکبر لکستانی» زندانی سیاسی پیشین، مسئول است و باید بیش از ۱۴ میلیون دلار غرامت بپردازد.
یک دادگاه فدرال در ایالات متحده، جمهوری اسلامی ایران را به‌دلیل شکنجه، بازداشت غیرقانونی و آسیب‌های دائمی جسمی و روحی به اکبر لکستانی فعال سیاسی و زندانی دو تابعیتی، به پرداخت ۱۴ میلیون و ۲۳۳ هزار دلار و ۲۰۸۸ سنت محکوم کرد.
این حکم، ترکیبی از غرامت برای خسارات وارده و جریمه یا جنبه تنبیهی برای جلوگیری از تکرار چنین اعمالی در آینده است. اکبر لکستانی علیه علی خامنه‌ای و حسین سلامی (فرمانده پیشین سپاه پاسداران) شکایت کرده بود، با این استدلال که بازداشت او صورت غیرقانونی داشته، تحت شکنجه بوده و مراقبت‌های پزشکی مناسب دریافت نکرده است.
قاضی «جیا کاب»، در حکم خود گفته است که بخش عمده‌ای از ادعاهای لکستانی را می‌پذیرد و با توجه به وضعیت آسیب‌دیدگی او، «غرامت تنبیهی» نیز لازم دانسته تا عملکرد ایران بازدارنده باشد. دادگاه با ارجاع به سوابق قانونی مشابه، تاکید کرده که اقدامات ایران «فوق‌العاده بازدارنده» بوده‌اند و مصداق شکنجه و بازداشت دولتی‌اند.
در شکایت لکستانی آمده است که او در بازداشت در ایران تحت شکنجه روحی و جسمی قرار گرفته است: از بازجویی‌های طولانی، ضرب و شتم، تهدید به مرگ، تا ممانعت از رسیدگی پزشکی به بیماری دیابتش. او همچنین گفته که دیابتش درمان نشد و از داروهای ضروری مانند انسولین محروم بوده است.
طبق اظهارات وکیل وی، این شرایط منجر به عفونت و در نهایت قطع سه انگشت پای راست و سپس بخشی از پای او شده است.
لکستانی در زندان چند بار دست به اعتصاب غذا زده است تا وضعیت وحشتناک زندان را فریاد بزند. او همچنین مدعی شده است که در بیمارستان وقتی بیهوش بوده، به تخت بیمارستان بسته شده و توسط ماموران مورد ضرب و شتم قرار گرفته است؛ سپس به بیمارستان روانی منتقل شده و داروهای نامشخص دریافت کرده است.
وی همچنین گفته است: «از وقتی که به آمریکا برگشتم، نمی‌توانم بخوابم و تحت معالجه دارویی روانپزشکی هستم.»
لکستانی علاوه بر درخواست غرامت شخصی، هدفی گسترده‌تر را دنبال می‌کند؛ او گفته است که می‌خواسته صدای زندانیان سیاسی باشد و جلوی تکرار آنچه بر او رفته را برای دیگران بگیرد.
به گفته وکیل او، روند اثبات ادعاها در دادگاه آمریکا دشوارتر از پرونده‌های معمول بوده است، چون ایران در این دادگاه شرکت نکرده و نماینده‌ای نداشته است.
طبق قانون ایالات متحده، بخشی از غرامت به صندوق قربانیان ناشی از نقض حقوق بشر پرداخت خواهد شد. بخشی از مبلغ خسارت (بخشی که غرامت واقعی است، نه تنبیهی) باید از این صندوق تامین شود. وکیل لکستانی گفته است که این صندوق از جریمه‌هایی تامین می‌شود که علیه شرکت یا افرادی صادر شده که تحریم‌ها را نقض کرده‌اند.
با این حال، وکیل او می‌گوید که این صندوق هر سال پول زیادی به شاکیان نمی‌دهد، معمولا فقط درصد بسیار کمی از جریمه‌های تعیین‌شده در هر دوره به قربانیان پرداخت می‌شود.
لکستانی، یک جانباز جنگ ایران و عراق است و طبق اظهاراتش، در عملیات آزادسازی خرمشهر خدمت کرده است. وی پس از بازگشت به ایران در سال ۲۰۱۹ برای دیدار با مادر بیمار خود، در مرز بازداشت شد و پس از سوال و جواب در مراکز بازجویی مختلف، ابتدا به زندان ارومیه منتقل و سپس در سلول انفرادی نگهداری شد.
او در دوره بازداشت به دلیل اعتصاب غذا، بیهوش و به بیمارستان منتقل شد. پس از آن به گفته خودش، با آوردن جرثقیل و چهارپایه به او القا شده بود که ممکن است اعدام شود. به گفته لکستانی، وی پس از آزادی موقت، از ایران خارج شده و به آمریکا بازگشته است؛ در آمریکا تحت درمان روانپزشکی قرار گرفته و حافظه‌اش هم آسیب دیده است.
حکم صادر شده توسط دادگاه، نمونه‌ای از مکانیسم حقوقی بین‌المللی‌ست که به افراد اجازه می‌دهد دولت‌هایی را که تخلفات حقوق بشری مرتکب شده‌اند، پاسخگو کنند. برای جامعه مسیحی، این پیامی است که ارزش کرامت انسانی و عدالت از نظر اخلاقی مهم است، حتی وقتی دولت‌ها آن را نقض می‌کنند.
لکستانی با شکایت خود تنها به دنبال جبران شخصی نبود، بلکه به نمایندگی از بسیاری از زندانیان سیاسی سخن گفت. این نمایندگی معنوی و اخلاقی می‌تواند در میان مسیحیان الهام‌بخش باشد، زیرا نشان می‌دهد که صدای مظلومان می‌تواند شنیده شود و عدالت می‌تواند فراتر از مرزها دنبال شود.
بخش تنبیهی حکم، نه فقط برای تسکین درد لکستانی، بلکه به‌عنوان پیامی هشداردهنده به دیگر دولت‌ها است. این نوع حکم‌ها می‌تواند دولت‌ها را در مقابل نقض حقوق بشر بیشتر محتاط کند و در بلندمدت به کاهش این نوع رفتارها کمک کند. همچنین از منظر حقوق بشری و ایمان مسیحی، نه تنها جبران مالی، بلکه بهبود روحی ـ روانی و ترمیم کرامت شخصی، بسیار مهم است.
