به مناسبت روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام؛ گزارش یکساله اعدام در ایران

به کوشش نهاد آمار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران به روال هر ساله همزمان با ۱۰ اکتبر، روز جهانی مبارزه علیه مجازات اعدام گزارش یک سال گذشته در این حوزه به هدف جلب توجه افکار عمومی نسبت به وضعیت هزاران نفری که اکنون در انتظار اجرای حکم اعدام خود هستند تهیه و منتشر می‌شود،

در گزارش پیش رو آمده است؛ در بازه زمانی۱۰ اکتبر ۲۰۱۶ تا ابتدای اکتبر ۲۰۱۷، حداقل ۵۰۸ نفر در نقاط مختلف ایران به شیوه حلق آویز اعدام شدند که این رقم در مقایسه با زمان مشابه در سال گذشته، نه تنها هیچ کاهشی نداشته است بلکه حداقل حدود ۱% رشد داشته است، صدور و اجرای حکم اعدام شهروندان در ایران، در حالی رخ می‌دهد که بسیاری از متهمان از دسترسی به یک روند عادلانه‌ دادرسی محروم‌اند و همچنین باید توجه داشت به دلیل عدم اجازه فعالیت گروههای مستقل مدافع حقوق بشر در ایران گزارش پیش رو را نمی‌توان عاری از کاستی دانست.

عمده ترین منبع این گزارش، گزارشاتی ست که توسط ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران (هرانا) و یا سایر منابع مستقل و معتبر تهیه و تنظیم شده است بخش دیگری از این گزارشات نیز متون خبری یا مجموعه اظهاراتی است که مقامات قضایی در گفتگو با رسانه های دولتی به صورت رسمی از صدور و اجرای حکم اعدام برای شهروندان خبر دادند.

از تاریخ ۱۰ اکتبر ۲۰۱۶ تا ابتدای اکتبر ۲۰۱۷ تعداد ۳۸۱ گزارش از سوی نهاد آمار و نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران در رابطه با اعدام به ثبت رسیده است که شامل محکومیت حداقل ۲۲۳ نفر به اعدام و اجرای حکم اعدام حداقل ۵۰۸ نفر است که از این تعداد ۳۲ نفر در ملاء عام اعدام شدند، از میان قربانیانی که هویتشان احراز شده، جنسیت ۶ تن از اعدام شدگان زن بوده و همینطور سن ۶ تن از اعدام شدگان در زمان ارتکاب جرم کمتر از ۱۸ سال بوده است.

اعدام متهمان زیر ۱۸ سال در حالی رخ می دهد که در برخی موارد علاوه بر فقدان مدرک و سند معتبر علیه متهم، دادگاه بی توجه به وضعیت جسمی و سنی متهم او را به اعدام محکوم کرده است،

طی بازه زمانی ذکر شده تعداد ۷ نفر کودک-مجرم نیز به اعدام محکوم شده اند، محکومینی که مدعی هستند در اکثر موارد تحت فشار روحی شدید و شکنجه مجبور به اعتراف علیه خود شده اند.

اجرای حکم اعدام در مدت زمان مورد بررسی نسبت به مدت مشابه در سال گذشته هیچ کاهشی نداشته و حتی حدود ۱% رشد داشته است، این افزایش اجرا در حالی است که صدور احکام اعدام با کاهش ۶۲% همراه بوده است، تعداد اعدام های در ملاء عام ۵%  نسبت به دوره مشابه قبل کاهش داشته است و اعدام زنان نیز  ۳۳٪ کاهش را نشان می دهد.

بر اساس این گزارش ۵۷٪ اعدام شدگان به اتهام جرایم مربوط به مواد مخدر در ایران اعدام شدند، ۳۶٪ به اتهام قتل، ۴٪ به اتهام تجاوز به عنف، ۲٪ به اتهامات سیاسی یا امنیتی و ۱% سایر موارد را در بر میگیرد.

آمار فزاینده اعدام جرایم مواد مخدر در حالی رخ می‌دهد که مجلس ایران متممی را تصویب کرده است که شرایط قانونی برای صدور مجازات اعدام در ارتباط با جرایم مواد مخدر را محدودتر می کند به طوری که می تواند تخفیف مجازات اعدام چند هزار زندانی را به دنبال داشته باشد اما برای آنکه قانونی شود نیازمند تصویب شورای نگهبان خواهد بود.

همانطور که اشاره شد علارغم تمام تلاش ها و فشارها هیچ آمار جامع و بی نقصی از تعداد اعدام های انجام شده وجود ندارد در حدی که یکی از نمایندگان مجلس به تازگی اعلام کرد قوه قضائیه آمار اعدامی‌های جرایم موادمخدر را به ما اعلام نمی کند.

نمودار زیر نشان دهنده ی نسبت جرایم زندانیان اعدام شده است که میزان اعدام شدگان جرایم مواد مخدر را بیش از دو برابر سایر جرایم نشان می دهد.

استان البرز با سه زندان پرجمعیت و مهم کشور که عمدتاً مربوط به نگهداری از متهمان جرایم خشن می‌باشند, با حداقل ۱۲۷ مورد اعدام در طی بازه زمانی ذکر شده که تعداد کثیری از آنها به صورت گروهی اعدام شده‌اند؛ صدرنشین قربانگاه محکومان به اعدام است.

همچنین بیشترین اعدام انجام شده در زندان ها نیز در استان البرز و در زندان رجایی شهر کرج انجام شده است، در طی بازه زمانی ذکر شده تعداد ۷۳ نفر در زندان رجایی شهر کرج اعدام شده اند. عمده ی این اعدام ها به صورت گروهی انجام شده اند.

در نمودار دایره ای زیر اجرای حکم اعدام در استان های مختلف کشور مورد بررسی قرار گرفته است که بر این اساس استان البرز با ۲۵٪ در صدر و استان آذربایجان غربی و استان گیلان هر کدام به ترتیب با ۱۱٪ و ۶% در رده دوم و سوم قرار دارند.

بر اساس آمارهای ارایه شده ۶٪ اعدام ها در ملاء عام و انظار عمومی به اجرا در آمده است.

استان هایی که بیشترین اعدام در ملاءعام در آنها انجام شده است عبارتند از: استان هرمزگان که با ۷ مورد اعدام در ملاءعام در رده اول و استان خراسان رضوی با ۵ مورد اعدام در ملاءعام در رده دوم قرار دارد.

همچنین بیشترین اعدام انجام شده در یک روز مربوط به تاریخ ۲۵ دیماه ۹۵ است که تعداد ۱۸ نفر در یک روز اعدام شدند.

در این نمودار که رابــطه مستقیمی بـــا اعدام مخفیانه زندانیان دارد، اعدام هایی که از سوی منابع مستقل و حقوق بشری گزارش شده است مورد بررسی قرار گرفته است که بر اساس این نمودار ۸۲٪ اعدام شدگان به صورت مخفیانه یا بدون اعلام در رسانه های جمعی اعدام شده اند.

منبع:‌هرانا