۷۵ درصد مردم ایران “درگیر اثرات گرد و غبار” خواهند شد

یک کارشناس نهاد ریاست جمهوری برآورد می‌کند “در آینده‌ای نه چندان دور” سه چهارم مردم ایران درگیر گرد و غبار باشند. او می‌گوید در حال حاضر ۵۷ درصد کل جمعیت ایران درگیر چالش زیست محیطی آلودگی هوا هستند.

در حالی که مسئولان ارشد سازمان هواشناسی از تداوم افزایش غلظت آلاینده‌ها و کاهش کیفیت هوا در شهرهای پرجمعیت و صنعتی جمهوری اسلامی خبر می‌دهند، یک کارشناس معاونت علمی‌وفناوری ریاست جمهوری از درگیر شدن بخش بزرگی از جمعیت با معضل آلودگی هوا در آینده نزدیک خبر داده است.

نادرقلی ابراهیمی، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست این معاونت دوشنبه ۱۱ آذر (دوم دسامبر) به خبرگزاری ایسنا گفته که هم اکنون ۵۷ درصد جمعیت ایران درگیر تاثیرات ناشی از افزایش گرد و غبار هستند.

ابراهیمی می‌گوید برآوردهای این ستاد حاکی است که در آینده‌ای نه چندان دور معضل افزایش گرد و غبار دامنگیر ۷۵ درصد جمعیت ایران در استان‌های مختلف خواهد بود.

در روزهای اخیر رسانه‌های ایران آمارهای تکان‌دهنده‌ای از آلودگی هوا و پیامدهای ناگوار آن بر سلامتی شهروندان منتشر کرده‌اند. بر اساس گزارش‌‌ها، از سوم تا هشتم آذر ماه ۱۲ هزار و ۸۳۸ نفر در سراسر ایران به علت بیماری‌های تنفسی و قلبی ناشی از آلودگی هوا به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند.

مشهد؛ دو برابر شدن روزهای ناسالم در آذر ماه

در روزهای گذشته مدارس ابتدایی برخی کلان‌شهرهای ایران، از جمله تهران به دلیل شدت گرفتن آلودگی هوا تعطیل شدند. رضا اسماعیلی، رئیس مرکز پایش آلاینده‌های زیست‌محیطی مشهد می‌گوید در این شهر در ده روز ابتدایی آذر ماه هیچ روز پاکی وجود نداشته و تعداد روزهای ناسالم برای گروه‌های حساس دو برابر روزهای ناسالم در آذر ماه سال پیش بوده است.

از عوامل مهم افزایش گرد و غبار، در کنار خشک ‌شدن تالاب‌ها و دریاچه‌ها بر اثر سوءمدیریت و برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، می‌توان به گسترش بیابان‌ها نیز اشاره کرد.

نادرقلی ابراهیمی در این باره گفته است: «در کشور حدود ۱۰ میلیون هکتار بیابان داریم و بیابان‌های خوزستان یکی از کانون‌های ریزگرد در کشور به شمار می‌روند.»

خوزستان از استان‌هایی است که در سال‌های گذشته بیش از دیگر مناطق ایران با آلودگی شدید هوا و افزایش گرد و غبار روبرو بوده است.

هوای ناسالم در هشت شهر خوزستان

شهریار عسکری، مدیر روابط عمومی اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان ظهر دوشنبه اعلام کرده که میزان الاینده‌ها و ذرات معلق در هوای هشت شهر استان از جمله اهواز، آبادان و اندیمشک بیش از استاندارد بوده و وضعیت برای گروه‌های حساس ناسالم است.

یکی از راه‌های مقابله با کانون‌های گرد و غبار مالچ‌پاشی با مواد نفتی است که پیش از انقلاب ۵۷ اجرا می‌شد اما پس از آن به دلایل مختلف، از جمله تنگناهای مالی، عدم توافق با کشورهای همسایه برای همکاری در این زمینه و نگرانی از پیامدهای منفی زیست محیطی آن دنبال نمی‌شود.

نادرقلی ابراهیمی استفاده از مالچ‌های غیرنفتی را راهکاری رایج برای تثبیت کانون‌های گرد و غبار عنوان کرد و افزود: «ما به دنبال جایگزین کردن مالچ‌های زیستی و سازگار با طبیعت با مالچ‌های نفتی هستیم و در این زمینه محصولات بسیاری تولید شد و ادعا کردند که قادر به تثبیت کانون‌های ریزگردها هستند.»

همکار معاونت علمی‌ و فتاوری ریاست جمهوری می‌گوید کارگروهی در زمینه مالچ‌های غیرنفتی در سازمان محیط زیست تشکیل شده که تنها مرجع تائیدکننده کیفیت این محصولات است و تا کنون ۲ مالچ زیستی تولیدشده را تائید کرده است.

خودروهای غیراستاندارد و فرسوده و مصرف بسیار بالای خودروهای تولید و مونتاژ شده در ایران در کنار کم‌توجهی مسئولان در توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی در کلانشهرها و متناسب با رشد جمعیت از دیگر معضلاتی است که از سالیان پیش در مورد آن صحبت زیاد شده اما به بهبود وضعیت هوای شهرهای پرجمعیت نیانجامیده است.

علیرضا رئیسی، معاون وزارت بهداشت در تائید این کاستی‌ها می‌گوید تقویت زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی، کاهش تک سرنشینی، بالا بردن کیفیت سوخت، نصب فیلتر کاهنده آلودگی هوا بر روی خودروهای دیزلی و وسائل نقلیه عمومی از مهم‌ترین راهکارهای مقابله با آلودگی هوا هستند.

مردم قربانی ناکارآمدی و سوءمدیریت مسئولان

این مقام مسئول گفته مقابله با معضل آلودگی هوا کار یک سازمان یا ارگان نیست و همه ارگان‌ها و سازمان‌ها و مردم باید برای کاهش آلودگی هوا کمک و با هم همکاری کنند.

او به این واقعیت اشاره‌ای نکرد که اغلب راهکارهای موثر برای مقابله با آلودگی هوا در اختیار دستگاه‌های اجرایی و قانونگذاری است و مردم در مقابل کم‌کاری آنها فقط قربانیان این وضعیت هستند.

روابط عمومی وزارت بهداشت به نقل از رئیسی “راهکار” دیگر مقابله با آلودگی هوا را محدود کردن شهروندان عنوان کرده و توصیه می‌کند: «لازم است افراد در معرض خطر همچون کودکان زیر ۵ سال، مادران باردار و افراد سالمند بالای ۶۵ سال، بیماران مزمن تنفسی و قلبی از تردد در روزهای پیک آلودگی هوا به ویژه در کلانشهرها خودداری کنند. استفاده از ماسک‌های مخصوص نیز به سلامتی افراد کمک می‌کند.»

معاون وزارت بهداشت به طور تلویحی به ناکارآمدی مسئولان در مقابله با آلودگی هوا اعتراف می‌کند و می‌گوید بررسی‌ها نشان می‌دهد در مهر و آبان ۹۸ شاخص کیفیت هوا بیشتر از سال قبل در همین ماه‌ها افت کرده است.

برپایه این بررسی‌ها امسال تعداد روزهای سالم نسبت به سال قبل کمتر شده و در تهران میزان ذرات معلق آلاینده در هوا ۳/۳ برابر استانداردهای سازمان بهداشت جهانی بوده است.

منبع:  DW