سایه کرونا سنگین‌تر از همه بر سر کودکان کار
همه‌گیری ویروس کرونا در همه جا خودش را به رخ می‌کشد؛ از مجلس قانون‌گذاری گرفته تا بازار شب عید. تنها چیزی که تغییری نکرده، زباله‌گردی کودکان درون سطل‌های زباله است و گلفروشی و شیشه‌پاک‌کنی آنها سر چهارراه‌ها.
خیابان‌ها خلوت شده، خبری از شلوغی اسفند نیست، بازارها و مراکز خرید تقریبا خالی هستند، بساط هفت‌سین و ماهی قرمز و سمنو برقرار است اما ازدحامی مقابل آن نیست. کرونا بر همه چیز سایه انداخته جز کودکانی که همچنان پشت چراغ قرمزها و سر چهارراه‌ها گل به دست، آدامس به دست، دستمال به دست، اسپند به دست در رفت و آمدند.
تا به حال خبری از ابتلای کودکان به ویروس کرونا منتشر نشده و در میان فوت‌شدگان بر اثر کرونا نیز کودکی نبوده است. اما هیچ تحقیق پزشکی ثابت نکرده که کودکان از ابتلای به این ویروس مصون هستند.
یک عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان، خواستار توجه هر چه بیشتر به بهداشت، سلامت، آموزش و نحوه اسکان کودکان زباله‌گرد شده است.
مینا جندقی می‌گوید کودکان زباله‌گرد و کسانی که در خیابان یا مترو دستفروشی می‌کنند، بدون ماسک و دستکش در سطح شهر در تردد هستند، تغذیه نامناسبی دارند و محل سکونت‌شان نیز در جوار زباله‌هاست.
خبرگزاری ایلنا به نقل از این کنشگر می‌نویسد: «از طرفی این کودکان باتوجه به نوع تغذیه، استراحت ناکافی و مواجهه با انواع استرس‌ها و فشارهای روانی در مقابل بیماری آسیب‌پذیرتر هستند. این کودکان در صورت ابتلا به بیماری نیز، به دلیل هزینه‌های سنگین درمانی و مشکلات پذیرش کودکان بدون اوراق هویتی امکان مراجعه به مراکز درمانی ندارند.»
مینا جندقی خواستار توجه سازمان بهزیستی برای تامین سرپناه کودکان کارتن خواب و بی‌خانمان و حمایت‌های لازم از آنها شده و گفته است: «این کودکان هر روزه در خیابان‌های شهر حضور دارند اما ارتباط آنها با جامعه بسیار کم است.»
پیشتر نیز مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان درباره خطری که کودکان کار و خیابان را تهدید می‌کند هشدار داده بود. فرشید یزدانی هفته گذشته به خبرگزاری ایلنا گفته بود: «کودکان و بزرگسالانی که از راه فروشندگی در مترو امرار معاش می‌کنند، به علت ارتباط گسترده با جامعه و حضور در اماکن عمومی در معرض تهدید و خطر هستند.»
یزدانی ضمن تقبیح کار کودکان، از دولت خواست که لوازم بهداشتی، دستکش، لوازم ضدعفونی و ماسک رایگان در اختیار این قشر بگذارد.
برای کودکان کار کرونا و غیر کرونا فرقی ندارد
تا کنون کاری سازمان یافته و گسترده برای حفاظت از کودکان کار و خیابان در مقابل ویروس همه‌گیر کرونا انجام نشده است. تنها نهادهای مردمی و غیر دولتی مثل جمعیت طلوع، جمعیت امام علی و جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان به منظور حفاظت کودکان کار و خیابان از ویروس کرونا به طور خودجوش دست به اقداماتی زده‌اند.
جمعیت امام علی در جلسه ستاد بحران این جمعیت که روز ۴ اسفند برگزار شده، مقرر کرده است که از نهادهای مسئول در این زمینه خواسته شود تا پیمان‌کاران را به استفاده نکردن از کودکان در این برهه وادار کنند.
جمعیت طلوع نیز با همکاری سازمان هلال احمر و گروه دیگری از سازمان‌های مردم‌نهاد اقدام به توزیع بسته‌های بهداشتی در محله دروازه غار تهران کرده است.
امیرحسین میربهاری، عضو جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان، در این باره به دویچه‌وله فارسی می‌گوید: «من متاسفانه خودم شخصا می‌توانم بگویم که شاهد عملیات‌های ضربتی برای ضدعفونی کردن معابر و مراکزی که کودکان در معرضش هستند نبودم. مثلا وسایل ضروری بچه‌های کاری که به ویژه در حوزه بازیافت زباله کار می‌کنند مثل دستکش‌های ایمن، ماسک مناسب و لوازم ضدعفونی کننده که باید در این شرایط به سرعت بدون دریافت هیچ هزینه‌ای به بچه‌ها رساند یا تمهیداتی برای مقابله و درمان کودکانی که خودشان یا خانواده‌هایشان مبتلا می‌شوند که متاسفانه یا آماری وجود ندارد یا عملیات چشمگیری وجود ندارد.»
این کنشگر حقوق کودک می‌گوید علاوه بر وسایل مورد نیاز این گروه از کودکان، اطلاع‌رسانی صحیح به این گروه نیز اهمیت ویژه‌ای دارد چرا که این کودکان دسترسی کمتری به اطلاعات صحیح و درست دارند و آن چیزی که دریافت می‌کنند بیشتر اخبار زرد و اغلب هراس‌آوری است که پایه و اساس درستی هم ندارد.
از آقای میربهاری پرسیدم که آیا جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان تماسی با کارفرمایان کودکان کار داشته تا از آنها بخواهد که در زمان شیوع کرونا این کودکان را کمتر به اماکن عمومی و پرخطر بفرستند؟
امیرحسین میربهاری گفت: «ما در موارد کمی دسترسی به کارفرماها داریم ضمن اینکه واقعیت این است که تعداد کودکان کار خیلی بزرگتر و وسیع‌تر از آن است که ما در پروژه‌های سازمان‌های مردمی می‌توانیم با آنها در ارتباط باشیم و در نتیجه این کار بزرگتری را در سطح مثلا سازمان بهزیستی در ایران می‌طلبد.»
خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، ایرنا در گزارشی درباره این موضوع نوشته است: «براساس داده‌های مرکز مطالعات راهبردی وزارت کار از حدود ۹ میلیون کودک ۱۰ تا ۱۷ سال، ۴۰۹ هزار کودک فعال در عرصه کار یا در جستجوی کار در کشور شناسایی شدهاند که ارتباط مستقیمی با فقر در خانواده دارد و کار عمده آنها در ایران دستفروشی، گلفروشی، فالگیری و زباله گردی است.»
این البته تنها کودکان کاری هستند که شناسایی شدهاند. از آنجا که تعداد کثیری از کودکان کار را کودکان بدون شناسنامه افغان یا با مادر ایرانی تشکیل می‌دهند، می‌توان حدس زد که آمار این کودکان بسیار بیشتر از رقم رسما اعلام‌شده است.
در تب و تاب همه‌گیری ویروس کرونا، کودکان کار اسپند به دست و گل‌فروش همچنان شیشه‌های خودروها را تمیز می‌کنند و کیسه به دست زباله‌ها را می‌گردند. سایه اپیدمی کرونا آنقدر سنگین بوده که نوروز و حال و هوای خیابانی اسفندماه را تحت تاثیر قرار داده اما ظاهرا تغییری در زندگی روزمره کودکان کار و خیابان پدید نیاورده است.
منبع: DW
