گزارش رویترز از “پیش‌نویس توافق برجام جدید”؛ ایران تکذیب کرد
خبرگزاری رویترز نکاتی از پیش‌نویس توافق هسته‌ای را منتشر کرد. آزادی زندانیان غربی، محدودیت غنی‌سازی و پرداخت‌های نقدی نکات اصلی این پیش‌نویس است. رفع تحریم‌ها در مرحله آخر است. ایران می‌گوید رویترز “تحریف” کرده است.
خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات‌ها می‌نویسد که اقداماتی در چند مرحله پیش‌بینی شده‌اند. مرحله نخست توقف غنی‌سازی اورانیوم بالای ۵ درصد از سوی ایران است. سپس دارایی‌های مسدود شده ایران آزاد می‌شوند و ایران زندانیان را آزاد می‌کند. مرحله اصلی رفع تحریم‌های ایران از جمله تحریم‌های نفتی آخرین مرحله خواهد بود.
گفته می‌شود، بازه زمانی یک تا سه ماه، از زمان توافق تا اجرای کامل در نظر گرفته شده است.
هم‌اکنون مذاکرات میان نمایندگان ایران و قدرت‌های جهانی، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا بر سر جزئیات پیش‌نویس توافق با هدف بازگشت ایران و آمریکا به برجام در جریان است.
این در حالی که کشورهای غربی در مورد محدودیت زمانی هشدار می‌دهند، پیش از آن‌که توافق اولیه برجام اعتبار خود را از دست بدهد.
نمایندگان سهیم در این مذاکرات می‌گویند که بخش عمده متن پیش‌نویس تدوین شده، اما برخی مسائل حساس هنوز لاینحل مانده‌اند.
موضوع اصلی بازگشت به توافق‌نامه برجام که دربرگیرنده رفع تحریم‌ها علیه ایران بود، از جمله تحریم‌هایی که بر فروش نفت ایران وضع شده‌اند، و در قبال آن ایران سطح فعالیت‌های هسته‌ای خود را محدود خواهد ساخت، پیش از آن‌که زمان بگذرد و ایران به میزان کافی اورانیوم برای ساخت سلاح اتمی غنی‌سازی کرده باشد.
در پی خروج دولت آمریکا در زمان دونالد ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸، ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را گسترش داد و سطح غنی‌سازی اورانیوم را از ۳،۶۷درصد منطبق با برجام، به ۶۰درصد رساند. به گفته کارشناسان، ایران به زودی می‌تواند به قدر کافی اورانیوم غنی‌شده قابل شکافت هسته‌ای برای تولید سلاح هسته‌ای در اختیار داشته باشد.
این در حالی است که ایران مدام تأکید می‌کند که فعالیت‌ها و فن‌آوری هسته‌ای این کشور برای اهداف صلح‌آمیز است. اما کشورهای غربی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین می‌گویند، هیچ کشوری دست به غنی‌سازی این میزان از اورانیوم نمی‌زند، مگر اینکه قصد تولید سلاح اتمی را داشته باشد. بنابراین گسترش این میزان از غنی‌سازی اورانیوم از زمان خروج آمریکا از برجام، به معنای آن است که کل مفاد برجام اعتبار خود را از دست داده است.
متن ۲۰ صفحه‌ای پیش‌نویس کنونی
رویترز می‌نویسد که متن بیش از ۲۰ صفحه‌ای پیش‌نویس توافق، چند مرحله را پیش‌بینی کرده که پس از تأیید از سوی دیگر کشورهای سهیم در مذاکرات، باید اجرایی شوند.
سه دیپلمات مطلع از مذاکرات وین به خبرگزاری رویترز گفته‌اند که در مرحله نخست، ایران غنی‌سازی بالای ۵ درصد را متوقف می‌کند.
اینکه با سانتریفیوژهای پیشرفته ایران چه باید کرد، هنوز خبری منتشر نشده است.
اقدام بعدی آزادسازی دارایی‌های مسدود شده ایران به میزان ۷ میلیارد دلار نزد کره جنوبی است و ایران در قبال آن زندانیان غربی را آزاد می‌کند.
رابرت مالی، نماینده ارشد آمریکا در مذاکرات وین پیش از این گفته بود که پیش‌شرط هر نوع معامله‌ای با ایران، آزادی این زندانیان است.
مرحله اصلی لغو تحریم در “روز اجرای مجدد“
تنها زمانی که مرحله اولیه اقدامات انجام شده و تایید شود، مرحله اصلی لغو تحریم‌ها آغاز می‌شود و به آنچه که بسیاری از دیپلمات‌ها آن را “روز اجرای مجدد” می‌نامند می‌رسیم، که اشاره‌ای به “روز اجرا”ی توافق اولیه دارد، زمانی که آخرین گام‌های مربوط به تعهدات هسته‌ای و رفع تحریم‌ها انجام شد.
دیپلمات‌ها می‌گویند که مدت زمان این مراحل هنوز مورد توافق قرار نگرفته است و متن شامل حرف «X» برای تعداد روزهای بین گام‌های مهم و روز اجرای مجدد است. مقامات مختلف زمان توافق تا روز اجرای مجدد را بین یک تا سه ماه تخمین زده‌اند.
نحوه رفع تحریم‌های نفتی
چنان که در برجام اولیه آمده است، توافق جدید شامل “اعطای معافیت” توسط ایالات متحده به تحریم‌های بخش نفت ایران به جای “لغو کامل” آنها است که مستلزم تمدید هر چند ماه یکبار معافیت‌ها است.
یک دیپلمات خاورمیانه مطلع از مذاکرات وین به رویترز گفته است، در مورد صادرات نفت بر اساس این توافق، اوباما و ترامپ معافیت‌های ۹۰ تا ۱۲۰ روزه صادر و به طور مداوم آنها را تمدید می‌کردند، تا اینکه ترامپ پس از خروج از برجام تمام معافیت‌ها را منتفی دانست.
مسائل باقی‌مانده در مذاکرات
مسائل سرسختی که همچنان باقی مانده است شامل درخواست ایران مبنی بر اینکه ایالات متحده تضمین کند که دیگر عقب‌نشینی نخواهد کرد، می‌شود. مقامات آمریکا می‌گویند که با توجه به دشواری الزام دولت‌های آینده، نمی‌توان چنین تضمینی داد.
یک دیپلمات خاورمیانه و یک مقام ایرانی گفته‌اند، تهران آماده پذیرش سطح پایین‌تری از غنی‌سازی است، مشروط به اینکه در صورت نقض پیمان توسط ایالات متحده، ایران اجازه خواهد داشت دوباره تا ۶۰ درصد غنی‌سازی کند.
احتمال گفت‌وگوی مستقیم میان ایران و آمریکا
برخی از دیپلمات‌ها گفته‌اند که لغو برخی تحریم‌های حساس می‌تواند مستلزم دیدار مستقیم مقامات ایرانی و آمریکایی باشد.
ایران تاکنون از ملاقات حضوری خودداری کرده است. مقامات ایران و خاورمیانه گفتند که چنین اقدامی در پایان مذاکرات انجام خواهد شد.
ایران: گزارش رویترز “تحریف‌شده“ است
سخنگوی وزارت امور خارجه به انتشار گزارش رویترز درباره نکاتی از پیش‌نویس احتمالی توافق هسته‌ای مذاکرات وین واکنش نشان داد و آن را “تحریف‌شده” خواند.
به گزارش ایسنا، سعید خطیب‌زاده در صفحه توییتر خود در این زمینه نوشت: «انتشار اطلاعات نادرست در پوشش گزارش‌دهی رسانه‌ای کاری خطرناک است. توافق نهایی برای صدور مجوز بازگشت آمریکا به برجام با گزارش بی‌منبع تحریف‌شده‌ای که شایعه‌سازی کرده است، بسیار متفاوت خواهد بود. با نزدیک‌شدن به روزهای پایانی، باید منتظر تحریف‌های بیشتری بود.»
سایت خبری “نورنیوز”، نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران، نیز گزارش رویترز را “فضاسازی غیرواقعی” خواند و نوشت: «ایران از ابتدا اعلام کرده تا زمانی که آمریکا گام‌های لازم در مسیر لغو تحریم‌ها را بر ندارد، هیچ‌گونه فعالیتی برای کاهش اقدامات هسته‌ای خود که در ردیف تعهدات برجامی است انجام نخواهد داد.»
این سایت محافظه‌کار در مورد آزادی زندانیان کشورهای غربی در ایران افزود: «رویترز در حالی از آزاد شدن زندانیان آمریکایی و اروپایی زندانی در ایران به عنوان بخشی از توافق وین خبر داده که اساسا این موضوع هیچ ارتباطی به مذاکرات جاری در وین ندارد.»
خبرگزاری تسنیم هم به نقل از منابع آگاه می‌نویسد: «مطلب رویترز صرفاً در راستای عملیات روانی است و نسبتی با واقعیت اصلی مذاکرات ندارد.»
این خبرگزاری نزدیک به سپاه پاسداران افزود: « مثلاً موضوع آزادسازی زندانیان اساساً ربطی به مذاکرات هسته‌ای ندارد. و ایران تعلیق غنی سازی بالای ۵ درصد را هیچگاه قبل از مشخص شدن مساله تحریم‌ها و بخصوص تحریم نفتی و دریافت پول‌های ایران از طریق مبادی رسمی انجام نخواهد داد.»
منبع: DW
