چرا اقلیت‌های مذهبی حق نامزدی برای ریاست جمهوری را ندارند؟
تاکنون حق نامزدی به داوطلبان سنی‌مذهب برای شرکت در رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری ایران داده نشده است. پیروان سایر ادیان نیز از این رویه جدا نیستند و با چوب قوانین جمهوری اسلامی از عرصه رقابت بیرون انداخته شده‌اند.
این محرومیت البته ابعاد گسترده‌تری به خود گرفت، زمانی‌که احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان به صورت ابلاغیه‌ای که شامل نظر فقهای این شوراست، از “مراجع ذی‌ربط” خواست که در مناطق دارای اکثریت مسلمان از تأیید صلاحیت نامزدهای اقلیت‌های مذهبی در انتخابات شوراها نیز جلوگیری به عمل آورند.
کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران با حاصل داسه، نماینده سابق مجلس، پیرامون محروم بودن اقلیت‌های مذهبی از سهیم بودن در قدرت سیاسی گفت‌وگو کرده است. حاصل داسه معتقد است که میدان ندادن به این اقلیت‌ها برای شرکت در رقابت‌های سیاسی، بویژه پست‌های بالای دولتی، در قانون اساسی جمهوری اسلامی ریشه دارد و این قانون باید مورد بازنگری قرار گیرد.
در این گفت‌وگو به اصل ۱۲ قانون اساسی ایران اشاره شده است. در این اصل آمده است که مذهب رسمی در ایران مذهب جعفری اثنی عشری (شیعه) است، و «مذاهب دیگر اسلامی اعم از حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی و زیدی دارای احترام کامل می باشند و پیروان این مذاهب در انجام مراسم مذهبی، طبق فقه خودشان آزادند.»
بند ۱۱۵ سدی در برابر اقلیت‌ها مذهبی و زنان
براساس بند ۱۱۵ قانون اساسی ایران «رییس جمهور باید از میان رجال مذهبی و سیاسی که واجد شرایط زیر باشند انتخاب گردد: ایرانی الاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حسن سابقه و امانت و تقوی، مومن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور».
به این ترتیب خیلی‌ها، آنها که “رجل” به شمار نمی‌‌آیند و مسلمانان غیر شیعه از داوطلب شدن در انتخابات ریاست جمهوری محروم هستند و نمی توانند رئیس جمهوری این کشور شوند.
حاصل داسه، نماینده سردشت و پیرانشهر در مجلس ششم به کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران از اعتراض خود و دیگر اهل سنت نسبت به این بند می‌گوید: «هم بنده، هم فعالین سیاسی و هم کسانی که برای انقلاب زحمت کشیده‌اند اعتراض داریم. یک اهل سنت که برای همین نظام هزینه داده، محروم است و همین باعث دلسردی و شکاف می‌شود، باعث می‌شود همین وحدت ملی و انسجام ملی نمی‌تواند در عمل به جایی برسد.»
او هم‌چنین گفته است که: «در همه جلسات و نشست‌های سیاسی و جلسات نخبگان اهل سنت و کرد این اعتراض‌ها مطرح می‌شود.»
داسه ابراز امیدواری کرد که رفع این محرومیت را مسوولین، به یک دغدغه درسطح کلان تبدیل کنند و گذرا از کنار آن رد نشوند. او به کمپین حقوق بشر گفت: «یکی از صحبت‌های ما در نشست‌های خصوصی همین است. ما حتی نمی‌توانیم علنی کنیم برای اینکه حساسیت ایجاد نشود. ما اعتراض داریم و امیدوار هستیم علمای طراز اول قم به خاطر وحدت ملی وارد شوند و این مساله را برای همیشه حل بکنند. الان حداقل ۲۰ میلیون اهل سنت ایران و بقیه اقلیت‌های دینی از این مشارکت محروم هستند. اگر ریاست جمهوری برای آنها خوب است، یعنی برای اهل تشیع خوب است، چرا برای من اهل سنت نباشد؟ این سوال اصلی است و برای نسل آینده اثر منفی خواهد گذاشت.»
عواقب تبعیض و نابرابری
استان‌هایی که عمده جمعیت آنها سنی‌مذهب هستند، پیشاپیش از بسیاری امکانات محروم‌اند و این محرومیت سال‌هاست که به نارضایتی عمیق در میان مردم این مناطق دامن زده است. علاوه بر محرومیت‌های اقتصادی، محرومیت‌های اجتماعی و سیاسی هم سایه سنگینی بر زندگی اهل سنت در ایران انداخته است.
نماینده سابق مجلس هشدار داده است: «این تبعیض و این نابرابری اگر سرخوردگی به دنبال داشته باشد ممکن است تبدیل به مسائل دیگری شود که در کشورهای همسایه می‌بینیم. من امیدوارم ایران هرگز به این سمت و سو نرود. عقلانیت جایگزین شود که دلسوزانه به این مسائل رسیدگی کنند و در عمل هم مردم نتیجه این را ببینند.»
اقلیت سنی در ایران از رسیدن به بسیاری پست‌های بالای دولتی محروم‌اند. بالاترین مقامی که یک سنی در دولت ایران به دست آورده معاونت وزیر یا سفارت در کشورهای ویتنام و کامبوج در دوره حسن روحانی بوده است.
نماینده‌های اقلیت سنی مذهب و استان‌های کردنشین ایران تنها ۲۱ کرسی مجلس را به خود اختصاص داده‌اند. کمپین بین‌المللی حقوق بشر نوشته است که محمدقسیم عثمانی، نماینده بوکان و عضو فراکسیون امید، اولین نماینده سنی است که در طی ۳۸ سال به هیئت رئیسه مجلس راه یافته است.
منبع:DW
