بنزین بی‌کیفیت، عامل آلودگی هوا؛ سئوال مجلس از وزیر نفت
با بحرانی شدن آلودگی هوا، کمیسیون انرژی مجلس ازتولید بنزین بی‌کیفیت وعدم رعایت استاندارها در پالایشگاه‌ها خبر داد. وزارت نفت خودروهای فرسوده را عامل اصلی می‌داند. یک مسئول می‌گوید مافیای خودروسازی نمی‌گذارد هوا پاک باشد.
رسانه‌های ایران به نقل از سازمان هواشناسی نوشتند تهران فردا نفس می‌کشد، اما امروز تهرانی‌ها یکی از شدیدترین و آلوده‌ترین روزهای هفته را نفس کشیدند.
مردم تهران امروز “شدیدترین وضعیت آلودگی هوا” را تجربه کردند. وزارت بهداشت هشدار داد که میانگین شاخص آلودگی هوا در تمام ایستگاه‌های تهران ۱۷۵ بوده و برای همه افراد ناسالم است. همچنین در مناطق ۱۸، دو، ۱۱، شاخص آلودگی بسیار بالا گزارش شده است.
بنا بر گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران امروز و امشب ، چهارم دی ماه (۲۵ دسامبر) با پایداری هوا و سکون جو و افزایش تردد خودروها، ذرات معلق در بیشتر مناطق وارد حلق و ریه پایتخت‌نشینان می‌شود تا همه متوجه بشوند که کیفیت هوای تهران در وضعیت نگران‌کننده قرار دارد.
این وضعیت همچنان ادامه دارد تا اواخر فردا شب، پنج شنبه ۵ دی ماه، تا شاید بادی بوزد و مردم ماسک‌های‌شان را از صورت بردارند و شاید هم هوس کردند کفش کوه و قمقمه را بردارند و بزنند به دل کوه و بیابان؛ اما بدون خودرو. چرا که موضوع “تولید بنزین بدون کیفیت” این روزها دوباره سر زبان‌ها افتاده است.
“بنزین بدون کیفیت”؛ اصرار مجلس و انکار وزارت نفت
با همه تلاش‌های بیژن نامدارزنگنه، وزیر نفت و اطلاعیه‌هایی که این وزارتخانه صادر کرده، برخی نمایندگان کمیسیون انرژی مجلس بار دیگر گفته‌اند بنزین بدون کیفیت تولید داخل، نقش زیادی در آلودگی هوای شهرهای ایران دارد.
علی بختیاری، عضو کمیسیون انژری مجلس به ایسنا گفت که تعدادی از پالایشگاه‌های کشور ضوابط زیست محیطی را رعایت نمی‌کنند و بخشی از آلودگی هوای تهران و کلانشهرها هم ناشی از رعایت نشدن استانداردهای زیست محیطی است.
او با اشاره به یکسان بودن قیمت بنزین در سراسر کشور گفت که برای بسیاری از پالایشگاه‌ها استفاده از تصفیه‌کننده‌ها مقرون به صرفه نیست. نتیجه این شده که به گفته این نماینده مجلس، برخی از پالایشگاه‌های کشور، بنزین بدون کیفیت و بدون رعایت استانداردهای زیست محیطی تولید کنند.
مسوولان وزارت نفت اما همچنان از کیفیت بنزین تولید در داخل دفاع می‌کنند. شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی طی سه روز گذشته، دو اطلاعیه صادر و تاکید کرده که آلودگی‌های هوا، ارتباطی با بنزین تولیدی ندارد.
شرکت کنترل کیفیت هوای تهران هم با انتشار گزارشی ضمن اعلام اینکه منشأ بیش از ۸۰ درصد از آلودگی وسائل نقلیه شهر تهران مربوط به کامیون‌ها، اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌هاست، اضافه کرد سوخت مصرفی هیچکدام از این وسائل نقلیه، بنزین نیست.
“این بنزین و گازوئیل، گوگرد ندارد”
گزارش‌های روزانه سایت شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نشان می‌دهد در آلوده‌ترین روزهای هفته گذشته (اواخر آذر تا اوایل دی ماه)، شاخص آلایندگی ناشی از وجود گوگرد در بنزین، در حدود ۱۵ بوده که به گفته مسئولان این شرکت، بسیار پایین‌تر از حد مجاز آن یعنی ۵۰ است. به گفته مسئولان شرکت کنترل کیفت هوای تهران، آلودگی هوای در کلانشهرها از بنزین و گازوئیل نیست.
مسئولان امور پالایش و نفت برای دفاع از فعالیت‌های پالایشگاه‌ها گزارش دیگری منتشر و اعلام کردند ۹۱ میلیون لیتر از ۱۱۲ میلیون لیتر ظرفیت بنزین تولیدی کشور که در پالایشگاه‌های ستاره خلیج فارس (۴۵ میلیون لیتر)، امام خمینی شازند (۱۶ میلیون لیتر)، اصفهان (۱۲ میلیون لیتر)، بندرعباس (۶ میلیون لیتر)، تبریز (۳ میلیون لیتر)، تهران (۶ میلیون لیتر) و لاوان (۳ میلیون لیتر) تولید می‌شود، عاری از گوگرد است.
در این گزارش اشاره شده که ۷۹ میلیون لیتر از کل بنزین تولیدی، به لحاظ تمام مولفه‌های زیست محیطی شامل گوگرد، بنزن، آروماتیک و الفین، دارای استاندارد یورو ۴ است.
با اجرای دوباره طرح سهمیه‌بندی بنزین از آبان ماه، روزانه حدود ۲۰ میلیون لیتر کاهش مصرف بنزین ثبت شده است. همزمان افزایش قیمت بنزین موجی از اعتراضات سراسری را در ایران به دنبال داشت.
با همه این تلاش‌ها و آمار و ارقام، آلودگی هوا در کلانشهرها، به ویژه تهران همچنان ادامه دارد و سئوال از وزیر نفت هم درباره تولید بنزین‌های بدون کیفیت و سوخت گازوئیل همچنان روی میز کمیسیون انرژی مجلس باز است تا هفته آینده بررسی می‌شود.
موتور و خودروی فرسوده، شده بلایای جان
پس از کیفیت بنزین، خودروهای فرسوده از جمله موتورسیکلت همواره یکی از مقصران آلودگی هوا شناخته می‌شوند. اما این خودروها چه میزان آلودگی تولید می‌کنند؟ وزیر نفت موتورسیکلت‌های غیراستاندارد را مقصر می‌داند و به ایسنا گفت: «آن طور که گفته می‌شود هر موتورسیکلت غیراستاندارد به اندازه ۷ خودرو، آلودگی ایجاد می‌کند. تعداد زیادی موتورسیکلت داریم که استاندارد نیستند.»
در همین حال، نتایج مطالعات جایکا، یک موسسه تحقیقاتی ژاپن، در مورد آلودگی هوای تهران و چند کلان‌شهر دیگر نشان داده که ۷۵ تا ۸۵ درصد آلودگی هوای تهران مربوط به منابع متحرک است، یعنی خودروها، موتورسیکلت‌ها و سایر وسایل نقلیه. این موضوعی است که عباس شاهسونی، رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت بر آن صحه گذاشت و گفت خودروسازان باید خود را موظف بدانند تا قانون هوای پاک را رعایت کنند.
“لابی می‌کنند و قانون را دور می‌زنند”
شاهسونی مهم‌ترین منابع آلاینده تهران را کامیون‌ها، موتورسیکلت‌ها و وسایل نقلیه شخصی می‌داند و در عین حال از دور زدن قانون حرف می‌زند: «موتورسیکلت‌سازها و خودروسازها به جای اینکه هر روز دنبال لابی باشند و بخواهند قانون هوای پاک را دور بزنند، اگر قانون را اجرا کنند، مشکل آلودگی هوا هم حل می‌شود.»
بر اساس قانون هوای پاک تردد، خرید، فروش و بیمه خوردروهای فرسوده ممنوع و نصب فیلتر دوده روی کامیون‌ها و وسایل نقلیه الزامی‌است. شاهسونی اما رعایت این موارد را آرزوهایی می‌داند که یک روزی اجرا شود. آمارهای سازمان حفاظت محیط زیست نشان می‌دهد تا خرداد ماه امسال، ۹ میلیون دستگاه موتورسیکلت فرسوده وجود دارد که همچنان در خیابان‌ها و جاده‌ها تردد می‌کنند.
“هدیه مافیای خودروسازی به سازمان محیط زیست”
مافیای خودروسازی، عبارتی است که عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از آن استفاده کرد. او درباره نقش مافیای خودروسازان در افزایش آلودگی هوا به رسانه‌ها گفت: «مافیای خودروسازی آنقدر توان مالی دارند که تصمیم‌گیران را خریداری کنند، پس قطعا با چنین شرایط جوی و ایستایی هوا مواجه می‌شویم. زمانی که از ایران خودرو چهار خودرو به سازمان حفاظت محیط زیست هدیه می‌کنند، به معنی این است که هوای آلوده داشته باشیم و میلیون‌ها نفر آن را استشمام کنند».
در حال حاضر اگرچه به خودروهای فرسوده، کارت سوخت تعلق نمی‌گیرد، اما در بیش از هشت کلان‌شهر کشور ۲ میلیون و ۱۰۸ هزار و ۴۲۴ دستگاه خودروی سبک شامل سواری، وانت و تاکسی، ۱۲۱ هزار و ۸۵۳ دستگاه خودروی سنگین شامل اتوبوس، مینی‌بوس، کامیون، کامیونت و کشنده و ۹ میلیون دستگاه موتورسیکلت فرسوده وجود دارد که همچنان در خیابان‌ها و جاده‌ها تردد می‌کنند.
گازسوزش کنید!
خودروهای فرسوده در حالی مشغول تردد و تولید آلودگی محیطی هستند که علیرضا صادق‌آبادی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی اعلام کرد حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار “خودروی عمومی” طی ۱۲ تا ۱۵ ماه آینده “گازسوز” خواهند شد.
مسئولان حفاظت محیط زیست و شرکت کنترل کیفیت هوای تهران معتقدند با گازسوز کردن وسایل نقلیه عمومی، بخشی از آلودگی هوای تهران رفع می‌شود. تا زمان تولید این خودروهای عمومی گازسوز، پیروز حناچی، شهردار تهران اما گفته که مدیریت شهری به دنبال خرید واگن و اتوبوس است.
شهردار تهران در پاسخ به این سوال ایسنا، که چرا با وجود افزایش قیمت بنزین حتی یک ریال به توسعه حمل و نقل عمومی‌شهرها به خصوص تهران داده نشده گفت: «در زمینه هزینه‌کرد این درآمدها اختیاری ندارم اما توصیه می‌کنم که دولت یا از محل کاهش مصرف سوخت و یا از محل درآمدهای حاصله، نسبت به توسعه حمل و نقل اقدام کند.»
مردم ساکن شهرهای آلوده، با این سرگردانی و بلاتکلیفی از حل نشدن بحران آلودگی هوا، امیدوارند بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های تحت پوشش وزارت بهداشت و درمان برای پذیرش “گروه های حساس” و بیماران تنگی نفس، آمادگی داشته باشند. هوای ۳ منطقه تهران امروز و امشب در وضعیت بسیار ناسالم قرار دارد.
اگر بارانی هم ببارد بر سر این مردم، به گفته مسئولان وزارت بهداشت، هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند. باران نطلبیده در حکم داروست.
منبع: DW
