سرنگونی هواپیمای اوکراینی توسط سپاه ؛ ادامه اعتراض در ایران

یک روز پس از انتشار بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در تأیید سرنگونی یک هواپیمای مسافربری شرکت هواپیمایی اوکراین بر اثر شلیک موشک پدافند هوایی سپاه پاسداران، بار دیگر شماری از شهروندان ایرانی تجمع کردند و دست به تظاهرات زدند.

به گزارش خبرگزاری ایسنا روز یک‌شنبه ۲۲ دی (۱۲ ژانویه) در چند مرکز آموزش عالی پایتخت، از جمله دانشگاه‌های بهشتی، علامه طباطبایی و خواجه نصیر مراسم یادبودی برای قربانیان سقوط هواپیمای اوکراینی برگزار شد که با شعارهایی در اعتراض به “سهل‌انگاری” مسئولان همراه بود.

مسئولان جمهوری اسلامی پس از سه روز فریب افکار عمومی، پنهان‌کاری و تکذیب گزارش‌ها درباره هدف قرار گرفتن هواپیمای مسافربری شرکت اوکراینی سرانجام اعتراف کردند که این هواپیما اندکی پس از برخاستن از فرودگاه “امام خمینی” به مقصد کی‌یف بر اثر اصابت موشک سقوط کرد و تمام ۱۷۶ سرنشین آن کشته شدند.

بیشترین قربانیان این حادثه شهروندان ایرانی و کانادایی بوده‌اند. تعدادی از مسافران این پرواز دانش‌آموختگان دانشگاه‌های مهم تهران بودند و شماری از آنها قصد داشتند پس از توقف در کی‌یف با هواپیمای دیگری به محل زندگی و تحصیل خود در کانادا سفر کنند.

علیرضا دشتابی، مدیر رسانه دانشجویی دانشگاه بهشتی، می‌گوید تعداد شرکت‌کنندگان در مراسم یادبودی که ظهر یک‌شنبه در این دانشگاه برگزار شد تا هزار نفر برآورد می‌شود و این میزان استقبال از چنین مراسمی “بی‌نظیر” است.

او درباره این مراسم گفت: «پرسش دانشجویان در تجمع امروز این بود که چرا مسئولان از همان ابتدا علت سانحه غم‌انگیز سقوط هواپیمای اوکراینی را اعلام نکردند و دانشجویان از این موضوع ناراحت بودند.»

در برخی مراکز آموزشی، مسئولان تلاش کردند با برگزاری مراسم یادبود حرکت‌های اعتراضی دانشجویان را که از روز شنبه آغاز شد و به بیرون از دانشگاه‌ها کشید مهار کنند.

در دانشگاه علامه طباطبایی معاونت فرهنگی مراسمی برگزار کرد اما تعداد زیادی از دانشجویان در محوطه دانشگاه تجمع کردند و علیه مسئولان حکومتی شعار دادند. برخی گزارش‌ها حاکی از حمله نیروهای امنیتی به دانشجویان این دانشگاه است.

تکذیب ورود نیروهای امنیتی به دانشگاه علامه

مدیر روابط عمومی دانشگاه علامه طباطبایی تجمع دانشجویان معترض در محوطه دانشگاه را تأیید می‌کند اما ورود ماموران امنیتی به آن را رد کرده و به ایسنا گفته است: «به هیچ عنوان نیروهای امنیتی به داخل دانشگاه ورود نکردند و نیروهای انتظامی و امنیتی در بیرون دانشگاه مستقر بودند و این تجمع بدون هیچ گونه خشونتی به اتمام رسید.»

به رغم وجود گزارش‌ها و شواهد فراوانی که احتمال اصابت موشک به هواپیما را تأیید می‌کرد تمام مقام‌های ارشد سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی تا صبح شنبه ادعای خود در مورد نقص فنی و آتش‌سوزی در یکی از موتورهای هواپیما را تکرار می‌کردند.

علی عابدزاده، رئیس سازمان هواپیمایی کشور، در یک برنامه تلویزیونی سقوط هواپیما بر اثر برخورد موشک سامانه دفاعی را “غیرممکن” دانست و حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رئیس جمهوری حسن روحانی، خبرها در این زمینه را “جنگ روانی” خواند و روزنامه‌نگاران ایرانی خارج از کشور را تهدید کرد به آن دامن نزنند.

روز چهارشنبه برخی رسانه‌های آمریکایی و سیاست‌مدارانی نظیر نخست‌وزیران کانادا و بریتانیا با استناد به داده‌های ماهواره‌ای که وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) ارائه کرده احتمال برخورد “غیرعمدی” موشک‌های سپاه با هواپیمای مسافربری اوکراینی را باورپذیر ارزیابی کردند.

علی ربیعی، سخنگوی دولت، در بیانیه‌ای این گزارش‌ها را یک “روش کاملا حساب شده و شناخته شده در عملیات روانی” خواند و نوشت: «در آینده که مشخص شد این ادعای دروغ عاری از حقیقت است هیچ کس مسئولیت این دروغ بزرگ را بر عهده نخواهد گرفت.»

به سخنگوی دولت دروغ گفتند؟

روز یک‌شنبه سازمان هواپیمایی، حسام‌الدین آشنا و ربیعی به خاطر این اظهارات، که به نوعی همدستی در فریب افکار عمومی است، عذرخواهی کردند. آشنا در یک پیام توئیتری نوشته که او را فریب دادند و عباس عبدی، فعال سیاسی، از قول ربیعی در روزنامه اعتماد نوشته که به او دروغ گفته‌اند.

این دروغ‌گویی‌ها و پنهان‌کاری‌ها زمانی آشکارتر شد که امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، روز شنبه در یک گفت‌وگوی تلویزیونی مسئولیت حادثه صبح چهارشنبه را بر عهده گرفت و گفت مامور سامانه پدافند هوایی سپاه هواپیمای مسافربری اوکراینی را “اشتباها موشک کروز تشخیص داده” و به سمت آن شلیک کرده است.

فرمانده هوافضای سپاه همچنین گفته است که همان صبح چهارشنبه که از واقعیت ماجرا مطلع شده موضوع را به مقام‌های بالاتر گزارش کرده است. این مقام‌های بالاتر ستاد کل نیروهای مسلح و منصوب کننده رئیس آن و فرمانده کل قوا علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی است.

شعار علیه خامنه‌ای، به عنوان مسئول اصلی حادثه

ظاهرا به دلیل مسئولیت مستقیمی که در این حادثه بر گردن فرمانده کل قواست در تظاهراتی که روز شنبه برگزار و روز یک‌شنبه در تهران و برخی دیگر از شهرها تکرار شد بیشترین شعارها علیه شخص خامنه‌ای سر داده شد.

خبرگزاری هرانا، وابسته به مجموعه فعالان حقوق بشری در ایران، در شبکه توئیتر یک فیلم ویدئویی منتشر کرده که به گفته این رسانه حرکت اعتراضی دانشجویان دانشگاه بهشتی را نشان می‌دهد.

شماری از هنرمندان ایران از شهروندان ساکن تهران و دیگر شهرهای ایران خواسته بودند روز یک‌شنبه ساعت شش بعد از ظهر برای همدردی با بازماندگان قربانیان هواپیمای سرنگون شده شرکت هواپیمایی اوکراین در میدان‌های آزادی شهرهایشان تجمع کنند.

برخی از این هنرمندان، از جمله رخشان بنی‌اعتماد، فیلم‌ساز، کمی دیرتر اعلام کردند که به خاطر تهدید و فشار ماموران امنیتی دعوت خود را پس می‌گیرند. با این همه در میدان آزادی تهران و برخی دیگر از شهرها عده‌ای گرد آمدند و علیه حکومت شعار دادند. خبرگزاری ایلنا تعداد جمعیت حاضر در میدان آزادی تهران را بین دو تا سه هزار نفر نوشته است.

در شبکه‌های اجتماعی ویدئوهای زیادی منتشر شده که ظاهرا تجمع‌های اعتراضی در خیابان‌های اطراف میدان آزادی تهران و برخی شهرهای دیگر، مانند یزد، اصفهان، رشت، شیراز، مشهد، بابل، سمنان، کرمانشاه، اراک و … را نشان می‌دهند.

برخی شعارهایی که در این ویدئوها شنیده می‌شوند از این قرارند: “فرمانده کل قوا، استعفا، استعفا”، “ننگ ما، ننگ ما، رهبر الدنگ ما”، “کشته ندادیم که سازش کنیم، رهبر قاتل رو ستایش کنیم”، “مرگ بر اصل ولایت فقیه”، “سپاه جنایت می‌کنه، رهبر حمایت می‌کنه”.

گفته می‌شود در برخی نقاط تهران و بعضی از شهرها ماموران امنیتی به سمت تظاهرکنندگان گاز اشک‌آور پرتاب کرده‌اند و در مواردی نیروهای لباس شخصی به ضرب و شتم معترضان پرداخته‌اند.

خبرگزاری فارس، از رسانه‌های نزدیک به نیروهای امنیتی و سپاه، پیش‌تر ادعا کرده بود خامنه‌ای تا روز جمعه از واقعیت آنچه بامداد چهارشنبه رخ داد اطلاع نداشته است.

مهدی کروبی، نماینده معترض به نتایج اعلام شده انتخابات سال ۸۸ که از ده سال پیش بدون حکم قضائی در بازداشت خانگی به سر می‌برد، در نامه سرگشاده‌ای به رهبر جمهوری اسلامی نوشته که او “بدون شک” هیچ یک از شرایط و صفات احراز این مقام مطابق قانون اساسی را ندارد.

خامنه‌ای؛ شریک فریب یا فرمانده بی‌خبر؟

او به خامنه‌ای می‌گوید اگر از همان صبح چهارشنبه در جریان واقعیت برخورد موشک با هواپیمای مسافربری قرار گرفته به این معناست که “با علم به موضوع به مسئولان نظامی و امنیتی و تبلیغاتی اجازه فریب مردم” را داده است.

کروبی در ادامه نوشت: «و اگر آنطور که می‌گویند در جریان این فاجعه نبودید و پیگیر کشف حقیقت هم نشدید پس بفرمایید چه فرمانده کل قوایی هستید که آنان اینچنین شما و کشور را به بازی می‌گیرند.»

به گفته برخی نمایندگان مجلس و مطابق برخی دیگر از شواهد تا روز جمعه رئیس جمهوری، حسن روحانی و حتی علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در جریان واقعیت سقوط هواپیمای اوکراینی قرار نداشته‌اند.

اگر این موضوع صحت داشته باشد نشان می‌دهد “دولت پنهان” با پشتوانه ولایت مطلقه فقیه برای “دولت منتخب” هم چندان ارزشی قائل نیست، چه برسد برای شهروندان و افکار عمومی. ظاهرا بر همین پایه است که سپاهیان همچنان به تناقض‌گویی مشغولند؛ روز شنبه فرمانده هوافضای سپاه جلوی دوربین تلویزیون و مقابل مردم گفته بود صبح چهارشنبه از ماجرا مطلع شده و به مافوق خود گزارش داده؛ فرمانده کل سپاه پاسداران، حسین سلامی، روز یک‌شنبه به “نمایندگان منتخب مردم” در مجلس می‌گوید غروب چهارشنبه از هدف قرار گرفتن هواپیما به وسیله موشک “اطمینان یافته” است.