ایران تعهدات خود به برجام را رسما کاهش داد

جمهوری اسلامی در سالگرد خروج آمریکا از توافق هسته‌ای اعلام کرده است که اجرای برخی از تعهدات خود در برجام را به حالت تعلیق در می‌آورد. ایران یک مهلت ۶۰ روزه برای اجرای تعهدات ناظر بر حوزه بانکی و نفتی تعیین کرده است.

شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با انتشار بیانیه‌ای خطاب به کشورهای مشارکت کننده در مذاکرات هسته‌ای، از تعلیق اجرای برخی از تعهدات پیش بینی شده در توافق هسته‌ای خبر داد. تصمیم ناظر بر تجدید نظر در الزام‌ها و تعهدات پیش بینی شده در برجام در واکنش به تشدید تحریم‌های این کشور از سوی آمریکا اتخاذ شده است.

خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران، “ایرنا” روز چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت (هشتم مه) متن بیانیه شورای عالی امنیت ملی ایران را منتشر کرده است. در این بیانیه تصریح شده است که جمهوری اسلامی از روز ۱۸ اردیبهشت “برخی اقدامات خود در توافق برجام را متوقف می‌کند.”

در توضیح این تصمیم آمده است: «ایران در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران، و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، از امروز ۱۸ اردیبهشت ۹۸ برخی اقدامات خود در توافق برجام را متوقف می کند.»
تصمیم مربوط به تعلیق اجرای برخی از الزامات پیش بینی شده در توافق هسته‌ای از سوی شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی اعلام شده است.

انتقاد از انفعال کشورهای ذیربط

در بیانیه یاد شده تصریح شده است: «اکنون یک سال از خروج غیر قانونی ایالات متحده آمریکا از توافق برجام و نقض مصوبات شورای امنیت سازمان ملل متحد توسط آمریکا می گذرد و آن کشور با قلدری تمام و برخلاف تمامی اصول شناخته شده بین المللی تحریم‌های یکجانبه و غیر قانونی خود را مجددا اعمال کرده است. این زورگویی آشکار آمریکا متاسفانه با هیچ اقدام درخور و متناسب از سوی شورای امنیت و یا اعضای باقی مانده در برجام مواجه نشده است.»

در عین حال تاکید شده است که این بیانیه توسط حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران برای سران کشورهای عضو برجام شامل آلمان، انگلیس، چین، روسیه و فرانسه ارسال شده است.

در این بیانیه آمده است که جمهوری اسلامی ایران ظرف سال گذشته از خود “نهایت خویشتن‌داری” را نشان داده و همچنین فرصت کافی در اختیار سایر اعضای حاضر در توافق هسته‌ای نهاده است تا با سیاست‌های خود “اثرات و تبعات خروج آمریکا از برجام” را جبران کنند.

در این بیانیه از انفعال کشورهای مشارکت کننده در مذاکرات هسته‌ای با ایران انتقاد شده است. در ادامه بیانیه و در توضیح این موضوع که چرا ایران تصمیم به تعلیق برخی از الزام‌های پیش بینی شده در توافق هسته‌ای گرفته است، آمده است: «متاسفانه این حسن نیت و خویشتن داری هوشمندانه مردم ایران بی پاسخ مانده و غیراز صدور بیانیه‌های سیاسی، هنوز هیچ ساز و کار عملیاتی برای جبران تحریم‌های آمریکا مستقر نشده است. بنابراین، جمهوری اسلامی ایران برای تامین حقوق خود و بازگردندان توازن به مطالبات طرفین در این توافق، گزینه ای غیر از “کاهش تعهدات” ندارد.»

مهلت ۶۰ روزه

جمهوری اسلامی اعلام کرده است که از روز ۱۸ اردیبهشت خود را ملزم به رعایت محدودیت‌های ناظر بر میزان نگهداری ذخائر اورانیوم غنی‌شده و ذخائر آب سنگین نمی‌بیند.

شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی به کشورهای باقی مانده در توافق هسته‌ای، مهلتی ۶۰ روزه برای عملیاتی کردن تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی داده است.

این بیانیه در ادامه بر این نکته تاکید کرده است: «چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تامین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم، و اقدامات مربوط به مدرن سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد.»

جمهوری اسلامی در عین حال تاکید کرده است که هرگاه مطالبات ایران زودتر از مهلت تعیین شده، تامین گردند، ایران نیز سیاست رعایت تعهدات پیش بینی شده در برجام را مجددا اجرا خواهد کرد.

جمهوری اسلامی در پایان بیانیه خود تهدید کرده است: «پنجره ای که اکنون در برابر دیپلماسی قرار دارد مدت زیادی باز نخواهد بود، و مسئولیت شکست برجام و هرگونه تبعات احتمالی آن به طور کامل بر عهده آمریکا و اعضای باقی مانده در برجام قرار خواهد داشت.»

بیانیه شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در شرایطی منتشر می‌شود که برخی از سیاستمداران اروپایی اعلام کرده‌اند که در صورت عدم رعایت الزام‌های پیش بینی شده در توافق هسته‌ای از سوی ایران، خطر بازگشت تحریم‌ها نیز منتفی نخواهد بود.

توضیحات تکمیلی روحانی

حسن روحانی، در جلسه روز چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت هیات دولت توضیحات دقیق‌تری درباره سیاست‌های ایران در قبال توافق هسته‌ای داد.

روحانی گفت که از روز ۱۸ اردیبهشت جمهوری اسلامی در واکنش به تحریم‌ها دو اقدام را در پیش خواهد گرفت. ایران اعلام کرده است که اقدام نخست ناظر بر فروش مازاد تولید اورانیوم غنی سازی شده به کشورهای دیگر است.

بر اساس توافق هسته‌ای ایران موظف شده بود، ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده در کشور را به ۳۰۰ کیلوگرم محدود کند. جمهوری اسلامی ایران موظف شده بود مازاد تولید اورانیوم خود را به کشورهای دیگر بفروشد و در ازای آن کیک زرد دریافت کند.

اقدام دومی که از روز ۱۸ اردیبهشت اجرا خواهد شد، تعلیق محدودیت ناظر بر ذخایر آب سنگین در ایران است. بر اساس توافق هسته‌ای ذخایر آب سنگین ایران نمی‌بایست از ۱۳۰ تن تجاوز کند.

ایران موظف شده بود که در صورت تولید مازاد بر میزان تعیین شده، آب سنگین خود را به کشور دیگری بفروشد. بنابراین، جمهوری اسلامی این دو محدودیت را لغو کرده است.

دولت آمریکا، روز شنبه در ادامه اقداماتی که هدف آن وارد کردن “فشار حداکثری” بر جمهوری اسلامی عنوان می‌شود از تمدید بخشی از معافیت‌های همکاری هسته‌ای با ایران خودداری کرد. معافیت‌های تمدید نشده شامل انتقال آب سنگین مازاد به عمان و مبادله اورانیوم غنی‌شده با کیک زرد می‌شود.

روحانی در جلسه هیات دولت تاکید کرده است که هرگاه دیگر کشورهای حاضر در توافق هسته‌ای به تعهدات خود عمل نکنند، جمهوری اسلامی پس از پایان مهلت ۶۰ روزه، محدودیت غنی‌سازی اورانیوم و نوسازی راکتورهای آب سنگین اراک را نیز لغو خواهد کرد.

لازم به یادآوری است که توافق هسته‌ای میزان مجاز غنی‌سازی اورانیوم را ۳،۶۷ درصد تعیین کرده بود. غنی سازی اورانیوم بیش از میزان مورد توافق، عملا به معنای خروج کامل ایران از توافق هسته‌ای است.

منبع: DW