«دوچرخه سواری زنان اگر همراه با جرم نباشد منعی ندارد»
سخنگوی قوه قضاییه گفته است از نامه دادستان اصفهان در مورد دوچرخهسواری زنان برداشت درستی نشده و او نگفته “دوچرخه سواری توسط بانوان مطلقاً ممنوع است”. خامنه‌ای زمانی گفته بود در صورتی که در منظر نامحرم نباشد اشکال ندارد.
ایسنا روز سه‌شنبه ۳۱ اردیبهشت (۲۱ مه) به نقل از غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه نوشت که برداشت از سخنان دادستان اصفهان “ناقص” بوده و او نگفته است که دوچرخهسواری زنان جرم است، «بلکه ظاهر شدن بانوان بدون حجاب در عموم جرم است.» اسماعیلی افزوده است که «دوچرخه سواری اگر همراه با جرم نباشد مشکلی نیست.»
علی اصفهانی، دادستان عمومی و انقلاب اصفهان هفته گذشته به خبرگزاری ایرنا گفته بود: «بر طبق فتوای علما و همچنین براساس قانون، دوچرخه سواری زنان در فضای عمومی فعل حرام است.» او همچنین گفته بود «به نیروی انتظامی اعلام شد که اگر مواردی از دوچرخه سواری زنان در سطح شهر دیده شد در نوبت اول خیلی محترمانه تذکر بدهند و اگر فرد مدارک هویتی دارد از او بگیرند و در غیر این صورت دوچرخه فرد را توقیف کنند.»
دادستان عمومی و انقلاب اصفهان اضافه کرده بود آنهایی که مدارک هویتی‌شان گرفته می‌شود «به پلیس امنیت مراجعه کنند و پلیس نیز برای بار اول از آنها تعهد می‌گیرد و بدون مجازات مدارک و یا دوچرخه آنها را باز می‌گرداند. اگر این اقدام برای بار دوم و سوم ادامه یابد با فعل حرام صورت گرفته طبق قانون مجازات اسلامی برخورد می شود.»
تعبیه محل‌هایی برای دوچرخه سواری زنان
این سخنان با اعتراض‌های زیادی هم در شبکه‌های اجتماعی روبرو شد، و هم برخی مسئولان آنرا مغایر تلاش برای کاهش آلودگی هوا دانستند. برخی دیگر نیز از کم شدن جاذبه توریستی شهر اصفهان گفتند.
سخنگوی قوه قضاییه حالا می‌گوید موضوع بخشنامه دادستان اصفهان در اصل «دستور پیشگیری و برخورد با مظاهر اعمال منافی عفت، بد حجابی یا بی حجابی و تشویق دیگران به فساد و فحشاء و امثال آن است» و «ای کاش کسانی که در فضای مجازی به اظهارنظر پرداختند، ذیل این دستور را می‌دیدند.»
به گفته او بر اساس دستور داده شده، قرار است شهرداری«محل‌هایی را برای دوچرخه سواری بانوان تعبیه کند… از سوی دیگر در این نامه توصیه می‌شود که خوب است به لحاظ حفظ شان و کرامت زن، برای آنها دوچرخه‌های ویژه ساخته شود که این هم باز منع از دوچرخه سواری نیست.»
اسماعیلی مدعی شده که این توصیه‌ها «صیانت و پیشگیری از جرایم و حفظ شأن و منزلت زنان است». روشن نیست “محل‌ها” یا به زبان ساده‌تر باندهایی برای دوچرخهسواری زنان در خیابان‌ها چگونه باید ساخته شوند.
فرهنگ حمل و نقل عمومی و اوامر رهبری
امکان دوچرخه سواری زنان که علیرغم همه موانع فکری و دینی و سنتی، در برخی شهرهای ایران گسترش پیدا کرده، در سال‌های اول انقلاب و در اوج سختگیری‌های جمهوری اسلامی کاری بود که به مخیله هیچ زنی راه پیدا نمی‌کرد. قبل از انقلاب و با وجود این که مقررات دست و پاگیر یک حکومت اسلامی بر زندگی مردم سنگینی نمی‌کرد، ولی کم‌تر زنی در شهرهای ایران با دوچرخه در خیابان ظاهر می‌شد. اساسا دوچرخهسواری جای چندانی در فرهنگ حمل و نقل در جامعه نداشت.
حالا وضع فرق کرده است. استفاده از دوچرخه برای خیلی‌ها، زن و مرد، تحرکی است برای سلامت خود و بهتر شدن هوای شهر. نیاز به تغییر فرهنگ حمل و نقل و استفاده از دوچرخه اولین بار در دوره غلامحسین کرباسچی شهردار تهران مطرح شد. در همین رابطه سمیناری در پارک چیتگر برگزار شد. در این سمینار استفاده از دوچرخه به عنوان یک وسیله حمل‌ونقل مورد ارزیابی قرار گرفت. یکی از سخنرانان در این سمینار فائزه هاشمی، نمایند سابق مجلس و رئیس پیشین فدراسیون اسلامی ورزش زنان بود. او در این سمینار گفته بود «اگر قرار است دوچرخه وسیله حمل‌ونقل باشد، نمی‌توان انتظار داشت که فقط مردان از آن، استفاده کنند. چون شهر از مردان و زنان تشکیل می‌شود و باید برای دوچرخهسواری زنان نیز فرهنگسازی شود.» سخنانی که بعدها دستمایه حملات تندی به او شد.
فعالیت‌های مختلف فرهنگی و ورزشی در ایران بسته به شهر و امام جمعه شهر، عوامل قوه قضاییه و مجریه محلی، و مسئولان شهرداری می‌تواند با دشواری‌های کم‌تر یا بیشتر توام شود. دوچرخهسواری زنان در اصفهان نیز اگر با مقاومت جامعه روبرو نمی‌شد، ممکن بود مثلا به سرنوشت کنسرت موسیقی در مشهد دچار شود.
در جمهوری اسلامی ھیچ قانونی در مورد ممنوعیت دوچرخه سواری زنان وجود ندارد. ولی فتوای رهبر جمهوری اسلامی بیش از قانون مبنای کار شماری از مسئولان است. دفتر آیت‌الله خامنه‌ای در شهریور سال ۹۵ در پاسخ به استفتای خبرگزاری فارس گفته بود: «دوچرخهسواری بانوان در مجامع عمومی و در منظر نامحرم، غالبا موجب جلب نظر مردان و در معرض فتنه و به فساد کشیده شدن اجتماع و منافی با عفت بانوان است و لازم است ترک شود و در صورتی که در منظر نامحرم نباشد اشکال ندارد». از نظر منتقدان دادستان اصفهان به نوعی همین حرف‌ها را تکرار کرده، وقتی از «تعبیه محل‌های مخصوص برای بانوان» حرف می‌زند.
منبع: DW
