“میلیاردرهای ایران یا مالیات نمی‌دهند یا کم می‌دهند”
رئیس سازمان امور مالیاتی می‌گوید مطابق بررسی‌ها نیمی از افراد با درآمدهای میلیارد تومانی اصلا مالیات نمی‌دهند. مدیر بازرسی این سازمان میزان سالانه فرار مالیاتی را تا ۵۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌کند.
بحث درباره فرار مالیاتی و خودداری از پرداخت مالیات در ایران سابقه‌ای طولانی دارد اما درباره میزان آن رقم‌های متفاوتی اعلام می‌شود. اکنون رئیس کل سازمان امور مالیاتی می‌گوید نیمی از میلیاردرهای ایرانی اصلا مالیات پرداخت نمی‌کنند.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، امیدعلی پارسا، شامگاه شنبه، چهارم آبان در نشست ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی خراسان رضوی در مشهد گفت مالیات‌های دریافت شده بسیار کم است و حدود هشت درصد کل درآمدها بیشتر نیست زیرا “معافیت‌های مالیاتی زیاد، فرارها زیادتر و پایه‌های مالیاتی کمتر است”.
رئیس سازمان امور مالیاتی در این نشست گفت: «لیست بانکی تراکنش‌های مالی حدود ۳۰۰ هزار نفر که درآمدهای بالای میلیارد داشتند در اختیار این سازمان قرار گرفته که بر اساس بررسی انجام گرفته نیمی از آنان مودی مالیاتی نبودند و نیمی دیگر از آنان که مودی مالیاتی بودند کمتر از آنچه لازم است مالیات می‌پرداختند.»
فرار مالیاتی، معافیت مالیاتی
امیدعلی پارسا درباره این که معافیت‌های مالیاتی شامل چه بخش‌هایی می‌شود و میزان آن چقدر است توضیح بیشتری نداده است. این موضوعی است که در سال‌های گذشته بحث آن زیاد مطرح بوده اما ابعاد دقیق آن روشن نیست.
در ایران بسیاری از نهادها حاکمیتی و تحت فرمان رهبر جمهوری اسلامی از معافیت مالیاتی برخوردارند یا دست‌کم مشمول پرداخت “مالیات مستقیم” نیستند.
معاون مالیات‌های مستقیم سازمان مالیاتی آبان ماه سال پیش در بخش‌نامه‌ای فهرستی از ده نهاد از جمله بنیاد شهید، کمیته امداد و بنیاد مستضعفان را منتشر کرد که دارای معافیت مالیاتی هستند. او در عین حال گفت فعالیت‌های اقتصادی این نهادها و بنیادها از پرداخت مالیات معاف نیستند.
پارسا در نشست مشهد با بیان این که در بودجه سال جاری ۱۴۱ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی پیش‌بینی شده گفت: «دولت به هیچ وجه نمی‌خواهد برای تامین هزینه‌های خود بخش خصوصی منضبط و شفاف و خوش‌حساب دچار فشار مضاعف مالیاتی شود.»
هادی خانی، مدیر کل دفتر بازرسی سازمان امور مالیاتی مرداد ماه امسال از شناسایی بیش از ۲۴ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی با رصد تراکنش‌های بانکی در سه سال اخیر خبر داد.
۴۰ تا ۵۰ هزار میلیلرد تومان فرار مالیاتی
او همچنین از شناسایی حدود ۴۲۲ میلیون تراکنش بانکی “افراد مشکوک به فرار مالیاتی در سطح کشور” خبر داد و گفت این موارد در دستور رسیدگی واحدهای مالیاتی قرار دارند.
این مقام مسئول سازمان امور مالیاتی ماه گذشته گفته بود که بر اساس برآورد انجام شده میزان فرار مالیاتی در ایران سالانه بین ۴۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان است.
ظاهرا این ارقام به فرارهای مالیاتی شناخته شده مربوط می‌شود. هادی خانی هشتم مهر در جمع خبرنگاران گفته بود: «هنوز عدد و رقمی از فرار مالیاتی استان‌ها نداربم چون تخمین زدن مقدار آن مستلزم دسترسی به ریز داده‌های تمام فعالیت‌های اقتصادی است.»
از آنجا که بخش بزرگی از فعالیت‌های اقتصادی در ایران غیرشفاف است و نظارت دقیقی بر آن وجود ندارد، نه مشخص کردن میزان واقعی فرار مالیاتی ساده است نه مقابله موثر با آن.
به همین دلیل حتی مسئولان ارشد دولت نیز در این باره ارقام متفاوتی اعلام می‌کنند. در حالی که هادی خانی میزان فرار مالیاتی سالانه را تا ۵۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرده، فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد و دارایی این میزان را بین ۲۵ تا حداکثر ۴۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌کند.
برخی کارشناسان میزان فرار مالیاتی را تا ۸۰ هزار میلیارد تومان در سال نیز برآورده کرده‌اند. اگر این برآورد درست باشد به این معناست که نیمی از اقتصاد ایران از پرداخت مالیات خودداری می‌کند.
حقوق‌بگیران، مالیات دهندگان واقعی؟
به نظر می‌رسد تنها بخشی که امکانی زیادی برای فرار مالیاتی ندارد “گروه حقوق و دستمزدی‌ها” باشند که به طور عمده شامل حقوق‌بگیران دولت و دستگاه‌های وابسته به آن می‌شود.
در بودجه سال جاری درآمد ناشی از مالیات و عوارض ۲۳۸ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که حدود ۱۵۳ میلیارد تومان آن مالیات و بقیه عوارض است. از این مبلغ سهم گروه حقوق و دستمزدی‌ها ۱۲ هزار میلیارد تومان و میزان مالیات “گروه مشاغل” ۹ هزار میلیارد تومان است.
گروه مشاغل شامل قشرهای پردرآمد نظیر پزشکان، وکیلان، طلافروشان، رستوران‌داران و عمده فروشان می‌شود. خبرگزاری فارس شهریور امسال با استناد به برآوردهای مرکز آمار ایران گزارش داد که سهم این گروه از کل تولید ناخالص ملی ۳۶ درصد است اما تنها تامینکننده شش درصد از درآمدهای مالیاتی دولت هستند.
بنابر این گزارش اگر میزان مالیات گروه مشاغل بر مبنای سهم آن در اقتصاد محاسبه شود “مقدار واقعی فرار مالیاتی” این گروه در سال به حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد.
منبع: DW
