انتقادات گسترده در خصوص انتقال موزه قرآن به کاخ سعدآباد به جای موزه آب

انتقال موزه قرآن به کاخ سعدآباد در آستانه روز جهانی موزه‌ها به جای موزه آب، انتقادات بسیار گسترده‌ای را دربر داشت.

سیداحمد محیط طباطبایی» رئیس کمیته ملی ایکوم ایران، در آستانه روز جهانی موزه‌ها ضمن توضیح درباره اهمیت موزه‌ها در جامعه و تشریح برنامه‌های این روز، نسبت به انتقال موزه ملی قرآن از کاخ مرمر به کاخ سعدآباد و جابجایی موزه آب از سعدآباد به پردیسان انتقاد کرد.

وی درباره برگزاری روز جهانی موزه‌ها گفت: «هر سال روز جهانی موزه‌ها در ۱۸ می برگزار می‌شود و در این روز محور خاصی برای فعالیت موزه‌ها تعیین می‌شود که در سطح جهانی مورد توجه قرار می‌گیرد. محور فعالیت‌های امسال که از ابتدای دی‌ماه آغاز شده و تا دی ‌ماه ۱۴۰۴ ادامه خواهد داشت، بر اساس جایگاه و نقش موزه‌ها در جوامع در حال تغییر سریع است. این محور شامل سه بخش اصلی مخاطب جوانان، مخاطب فناوری و علوم و مخاطب میراث، با تاکید ویژه بر میراث ناملموس می‌شود.»

طباطبایی در سخنان خود ضمن ابراز تاسف نسبت به تصمیم‌گیری بر تعطیلی موزه آب گفت: «یکی از بدترین اخبار برای حوزه موزه‌داری، تعطیلی یک موزه است. گاهی موزه‌های خصوصی به دلیل مسائل اقتصادی و عدم همراهی نهادهای عمومی مانند شهرداری و دولت تعطیل می‌شوند. گاهی نیز موزه‌های دولتی که بخش‌های مهمی از میراث مردم را در اختیار دارند تعطیل می‌شوند. اما شاید از همه بدتر این است که یک موزه ملی تعطیل یا جابه‌جا شود.

در دوره‌ای مرحوم کازرونی که از وزارت مسکن و شهرسازی به ریاست سازمان میراث فرهنگی منصوب شد، خدمات شایانی انجام داد. کار برجسته او این بود که میراث فرهنگی را به ‌صورت پژوهشگاه درآورد، اما یکی از موزه‌های معروف و قدیمی تهران به نام موزه هنرهای تزئینی در خیابان کریم خان تهران را تعطیل کرد و اشیای این موزه را به موزه تزئینی اصفهان انتقال داد. موزه منحل نشد، بلکه به‌طور کامل انتقال یافت. بخش عمده‌ای از آثارش به اصفهان و بخشی به موزه میرعماد رفت. این عمل، نقطه ضعف کار او به حساب می‌آید و سایه روی کارهای خوب او انداخت.

پس از او آقای موسوی به مدت ۹ ماه مدیر سازمان شد. او اشتباهات و خطاهای مدیران قبلی را جبران کرد. انتقال مجدد سازمان میراث فرهنگی از شیراز و انتقال سازمان صنایع دستی از اصفهان به تهران و مهم‌تر از همه بازگشایی مجدد موزه‌های میرعماد، بهزاد و هنرهای ملی در بهارستان از جمله اقدامات او بود.»

احمد طباطبایی همچنین در خصوص انتقال موزه قرآن به کاخ سعدآباد افزود: «موزه ملی قرآن کریم در خیابان ولیعصر، تقاطع امام خمینی، در ضلع جنوبی کاخ مرمر قرار دارد. این موزه در مکان فرهنگسرای موزه نگارستان به وجود آمد. در زمان حیات شادروان حبیبی، نام قرآن را برای این موزه گذاشتند و اعتبار بسیار عالی از دولت وقت گرفتند تا این موزه دایر شود. موزه قرآن در یک مکان جغرافیایی مهم و در مجاورت چند نهاد مهم حاکمیتی است و قرار بود به پیشنهاد مرحوم حبیبی، مهمانان ریاست جمهوری از هنر قرآن کریم در این موزه بازدید کنند.

 این موزه از معدود موزه‌هایی است که به‌صورت هیئت امنایی اداره شد. رئیس آن نیز آقای مسجد جامعی بود. در آن دوره رابطه بسیار خوبی بین نهادهای مختلف قرآنی کشور به وجود آمد. موزه فعال بود و در زمان‌های مختلف از جمله اعیاد و رویدادهای مذهبی واکنش نشان می‌داد و موجب جمع‌آوری قرآن‌های تاریخی نیز می‌شد. در طول این سال‌ها، مسائل مختلفی باعث شد که این موزه مشکلات بازدید داشته باشد به همین دلیل به سعدآباد منتقل خواهد شد. درحالی که بهتر بود این موزه یک موزه تخصصی باشد. می‌شد مشکلات را حل کرد، ولی شاید راه حل ساده‌تر این بود که موزه از آنجا جمع آوری و به سعدآباد برود.

این موزه یکی از مهمترین موزه‌های با ارزش به لحاظ آثار هنری، ولی یکی از ناموفق‌ترین موزه‌ها به نسبت کاخ‌های سبز، ملت، آشپزخانه و موزه میرعماد است، موزه میرعماد نیز بازدیدکننده کمی دارد. در هر مجموعه‌ای، تجانس موزه، زیرساخت و آثار آن مهم است. امیدوارم موزه قرآن به سرنوشت موزه میرعماد دچار نشود.»

رئیس ایکوم ضمن تاکید بر اینکه اعلام شده قرار است موزه قرآن به موزه آب در سعدآباد منتقل شود اظهار کرد: «موزه آب در مجموعه سعدآباد از سال ۱۳۷۵ به‌طور موقت دایر شد. اما بعدها به علت نسبت آب با سعدآباد، تعداد قنوات و نوعی از آبیاری سنتی که بحث محیط‌زیست را در سعدآباد داشت، مدیریت مجموعه تلاش کرد که این موزه باقی بماند و وزارت نیرو نیز همکاری خود را در این زمینه اعلام کرد. اما به تازگی شنیدیم که خود وزارت نیرو هم نمی‌خواهد که موزه را داشته باشد و می‌خواهند که به مجموعه پردیسان منتقل کنند. حالا امیدواریم موزه‌های قدیمی همچنان به حیات خود ادامه دهند و شاهد افتتاح و تولد موزه‌های جدید باشیم. مشکلات مادی و اجتماعی یا مسائل مختلف وجود دارد که باعث می‌شود یک موزه در خطر قرار بگیرد. این موضوع در بخش خصوصی قابل درک است اما در حوزه موزه‌های دولتی می‌توان این مشکلات را بهتر حل کرد.»