درخواست برخورد جدی با رویش “امامزاده‌های جعلی” در ایران
یک نماینده مجلس خواستار برخورد “با قدرت” با افزایش “امامزاده‌های جعلی” در ایران شد. یک نماینده دیگر نیز از سازمان اوقاف خواسته است تا “در این دکان‌ها” را ببندد. دست‌کم ۱۱ هزار امامزاده در ایران به ثبت رسیده‌اند.
محمدعلی پورمختار، نماینده مجلس شورای اسلامی روز یکشنبه ۹ دی (۳۰ دسامبر) خواستار برخورد جدی با “امامزاده‌های جعلی” در ایران شد. پورمختار به خبرآنلاین گفت: «سازمان اوقاف برای جلوگیری از وهن امامزادهها باید به این موضوع ورود کند. مضاف بر اینکه سازمان اوقاف متولی اصلی این امر است و تکلیف دارد اجازه این سوءاستفاده‌ها را ندهد.»
این نماینده اصولگرا که در مجلس نهم عضو کمیسیون اصل ۹۰ بوده و در آن مقطع پرونده‌هایی درباره امامزادهها در این کمیسیون مطرح شده است، درباره شمار امامزاده‌های موجود در ایران گفت: «من اکنون آمار دقیقی در دست ندارم اما آخرین باری که این پرونده را در کمیسیون اصل ۹۰ پیگیری می‌کردیم تعداد امامزادهها به ۱۱ هزار رسیده بود. آن زمان ما با طرح این موضوع تلاش کردیم به افرادی که امامزاده‌سازی می‌کنند هشدار بدهیم؛ تا حدودی هم جلوی این کار گرفته شد و در این راستا سازمان اوقاف هم مطلع شد و با این رویه برخورد کرد، اما انتظار می‌رفت سازمان اوقاف با حساسیت بیشتری نسبت به این موضوع رفتار کند.»
اوقاف “در این دکان‌ها را ببندد”
غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، نماینده رشت در مجلس ایران نیز درباره “امامزاده‌های جعلی” گفته است: «سازمان اوقاف در این دکان‌ها را ببندد.»
چندین سال است که در ایران انتقاد به افزایش “بدون حساب و کتاب” امامزادهها بالا گرفته است. جعفرزاده ایمن‌آبادی به خبرگزاری “خانه ملت” گفته بود: «در همین فاصله مجلس نهم تا مجلس دهم چندهزارتایی به آمار امامزادهها اضافه شد؛ سوالی که مردم می‌پرسند این است که داستان امامزادهها کی تمام می‌شود؟ یعنی چه که تعداد آنها رو به تزاید است و چرا مرتبا افزایش پیدا می‌کند؟ این افزایش امامزادهها در نزد جوانان فاقد معنا است، یک جایی باید پرونده کشف امامزاده را ببندند و مرتبا نباید امامزاده تولید شود.»
غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی همچنین گفته بود: «کشف امامزادهها باید یک جا تمام شود؛ برخی از اینها اصلا هیچ شجره‌نامه‌ای ندارند و در برخی روستاها داستان‌سازی می‌شود؛ بنابراین سازمان اوقاف باید جلوی آن را بگیرد و با این خرافات و برخی اظهارات مسئولان که موجب وهن دین است، به شدت برخورد کند.»
اظهارات جعفرزاده ایمن‌آبادی با واکنش سازمان اوقاف ایران مواجه شد. این سازمان در جوابیه‌ای با اشاره به اینکه “بررسی شجره‌نامه” امامزادهها کارشناسی‌شده است، خطاب به نماینده رشت نوشت: «از این نماینده محترم به‌عنوان شخصیت حقوقی صاحب تریبون نظام اسلامی انتظار می‌رفت قبل از تکرارچندین باره چنین موضوعات حساسیت‌زا که به‌راحتی دست‌مایه و خوراک تبلیغاتی رسانه‌های معاند نظام نیز قرارمی گیرد به دوراز حاشیه‌پردازی مراتب را از این سازمان پیگیری می‌نمود تا عنداللزوم طی برگزاری جلسه کارشناسی آمار و اطلاعات کامل بقاع متبرکه کشور و چگونگی ثبت و ضبط آنها طی چندین ساله اخیر در بستر سامانه جامع اطلاعات و مدیریت موقوفات و بقاع متبرکه برای ایشان تبیین می‌شد.»
مسئول “بی‌صلاحیت” شناسایی امامزادهها
به نظر می‌رسد که پاسخ سازمان اوقاف ایران به نماینده رشت، برای محمدعلی پورمختار، نماینده اصولگرای مجلس قانع‌کننده نبوده است. او گفته است: «یک فردی در قم مسئولیت تطبیق شجره‌نامه‌ها را دارد که آیت‌الله نوری همدانی درباره ایشان فتوایی داده‌اند که این فرد فاقد صلاحیت برای تائید شجره‌نامه امامزادهها است. در واقع این فردی که شجره‌نامه امامزادهها به او سپرده می‌شود تا آن را نسل به نسل برساند به یک ائمه، از سوی آیت‌الله نوری همدانی زیر سوال رفته است. این درحالی است که بخشی از امامزادهها از طرف این فرد شجره‌نامه گرفته‌اند. به نظر می‌رسد سازمان اوقاف برای جلوگیری از وهن امامزاده ها باید به این موضوع ورود کند. مضاف بر اینکه سازمان اوقاف متولی اصلی این امر است و تکلیف دارد به موضوع ورود کند و اجازه این سوءاستفاده‌ها را ندهد. نکته دیگر این است که به هر حال در این روند از مردم پول گرفته می‌شود و برای این امامزادهها گنبد و بارگاه چند ده میلیونی هزینه می‌شود و اگر این رویه ادامه پیدا کند حتما خسارت‌بار خواهد بود.»
پورمختار همچنین در پاسخ به این پرسش که “آیا اقدامی برای تخریب امامزاده‌های جعلی صورت گرفته است”، گفت: «این وظیفه سازمان اوقاف است و هنوز حرکت موثری ندیدیم.». به گفته او، در مجلس نهم کمیسیون اصل ۹۰ به موضوع امامزاده‌های جعلی پرداخته و “تا حدودی” هم مانع از گسترش آن شده، اما موضوع پس از مدتی “رها” شده است. این نماینده مجلس در نهایت برخورد با “امامزاده‌های جعلی” را “اولین وظیفه سازمان اوقاف” دانست و گفت: «انتظار می‌رود این‌کار با قدرت تمام انجام شود.»
“امامزاده بیژن” یا “امامزاده بی‌جن”
گرچه “افزایش” امامزادهها و “کشف” پی در پی آنها در ایران طی سال‌های گذشته با انتقادهای زیادی روبه‌رو بوده، اما مسئولان سازمان اوقاف دلیل این امر را “جعلی” بودن امامزادهها نمی‌دانند. احمد شرفخانی، معاون فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه، شهریورماه سال گذشته (۱۳۹۶) در این مورد گفته بود: «بخش عمده‌ای از امامزادگان کاملا شجره‌نامه دارند. اگر برخی از آنها هم شجره‌نامه نداشته باشند یک کتاب تاریخی معتبر، حضور امامزادگان را تأیید می‌کند و یا شهرت محلی و قدیمی که سینه به سینه به ما رسیده است ثابت می‌کند که در این مکان امامزاده بوده است. همچنین قدمت آثار تاریخی و باستانی که در برخی امامزادگان وجود دارد نشان‌دهنده آن است که اینها واقعا نوادگان ائمه بوده‌اند.»
به گفته این مقام سازمان اوقاف، علت “افزایش” شمار امامزادهها “گردآوری آمار و اطلاعات دقیق این اماکن” توسط این سازمان است.
اسامی نامتعارف برخی از امامزادهها در ایران، همچون “امامزاده بیژن”، “امامزاده عین و غین” و “امامزاده قل قلی”، اسباب شوخی عده‌ای به‌خصوص در شبکه‌های اجتماعی را فراهم کرد و به موضوع “امامزاده‌های جعلی” در ایران دامن زد. مسئولان سازمان اوقاف البته دلایلی را برای این اسم‌های نامتعارف برشمرده‌اند.
حمید عسگری سوادجانی، مدیرکل “اماکن مذهبی و بقاع متبرکه” سازمان اوقاف ایران، اواسط مرداد ماه گذشته در مصاحبه‌ای با “مردم‌سالاری آنلاین” از جمله گفته بود: «در شهرستان نور امامزاده‌ای به اسم امامزاده سید محمد (ع) وجود دارد. از آنجایی که محیط امامزاده بعنوان محلی آرام و بی‌جن شناخته می‌شد، کم‌کم آن محل به نام بی‌جن نامگذاری گردید. امامزاده را هم به این نام شناختند. نهایتا در گویش محلی حرف ج به ژ تبدیل شده و این امامزاده به امامزاده بیژن مشهور شده است. در حالی که نام اصلی آن امامزاده سید محمد (ع) است. نام اصلی امامزاده قل قلی نیز محمد بن حنفیه است که در استان گیلان مدفون هستند. بعضی از مردم باور دارند که برای گرفتن حاجت باید در این امامزاده غلت بزنند و اگر در اثر غلت زدن آسیب نبینند حاجت خود را می‌گیرند در حالی که هیچ سند مکتوب و مستندی که تاییدکننده رفتار مردم در این امامزاده برای گرفتن حاجت‌شان باشد، وجود ندارد.»
آمارهای منتشرشده نشان‌دهنده‌ی افزایش دست‌کم هفت برابری شمار امامزادهها به نسبت پیش از انقلاب ۱۳۵۷ در ایران هستند.
منبع: DW
