کلیسای سن استپانوس جلفا | شگفتی شکوهمند

بعید است اگر در کلیسای سن استپانوس عکسی بیندازید کسی متوجه شود شما عکستان در ایران گرفته شده است. وقتی اولین قسمت‌های کلیسا را ببینید، از این عظمت، شکوه و زیبایی متعجب خواهید شد و کلیسای سن استپانوس برای شما به یکی از اعجاب‌انگیزترین جاهایی که تابه آن زمان دیده‌اید تبدیل می‌شود.

سن استپانوس کیست؟

سن استپانوس مقدس یا استفان از حواریون حضرت مسیح بود. او که از اولین مبلغان مسحیت بود در ۲۶ دسامبر سال ۳۶ میلادی در اورشلیم توسط یهودیان به اتهام زدن سخنانی بر خلاف شریعت یهود، سنگسار شد و اولین شهید مسیحیت است. البته کلیساهای زیادی در سراسر جهان با همین نام وجود دارد.

درباره‌ی کلیسای سن استپانوس

کلیسای استفانوس مقدس یا کلیسای سن استپانوس دومین کلیسای مهم ارمنی‌های ایران بعد از قره‌ کلیسا است.

این کلیسا به احتمال زیاد در سده‌ی نهم میلادی ساخته شده‌است.

به علت زلزله دچار آسیب‌های جدی شده بود که در دوران صفویه مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.

این اثر در تاریخ ۱۵ اسفند ۱۳۴۱ با شمارهٔ ثبت ۴۲۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

علاوه بر آن این کلیسا در فهرست آثار ثبت جهانی یونسکو نیز هست.

این کلیسا هنوز مورد استفاده است و در یک روز از سال هزاران نفر از ارمنیان در این نقطه گردهم می‌آیند تا مناسک خاص خود را به‌جای آورند.

تاریخچه‌ی کلیسای سن استپانوس

درباره‌ی تاریخ ساخت این کلیسا روایات مختلفی گفته شده است. عده ای این بنا را متعلق به اوایل دوران مسیحیت می‌دانند. در حالی که تارونیه این بنا را متعلق به دوران صفویه می‌داند. و همچنین وجود برخی شواهد معماری، این اثر را مربوط به قرن چهارم و ششم هجری دانسته است. مثلاً شباهت‌هایی بین این کلیسا و کلیسای طاطائوس (در استان آذربایجان غربی) دیده‌ شده است.

به شهادت برخی از مورخین ارمنی این دیر توسط یکی از دوازده حواریون حضرت عیسی به نام بارتلموس مقدس در قرن اول میلادی ساخته شده است.

این کلیسا علاوه بر آنکه محلی برای انجام فرایض مذهبی و کلاس‌های علوم دینی بوده، جایی برای تجمع هنرمندان عرصه‌ی نقاشی و تذهیب، سرود و موسیقی، خوشنویسی، علم و فلسفه و … نیز بوده است.

معماری کلیسای سن استپانوس

بنای کلیسا استوانه‌ای است و گنبد مخروطی شکل آن را می‌پوشاند. این کلیسا از سنگ‌های صورتی، سرخ و سفید ساخته شده و همین کلیسا را بسیار هیبت بخشیده است. در کلیسای سن استپانوس هفت برج نگهبانی و پنج استوانه‌ی سنگی مانند دژهایی وجود دارد. معماری اورارتویی، اشکانی و رومی تلفیقی است که کل این بنا را به شکل کنونی درآورده است.

ابعاد کلیسا حدود ۱۵.۸۵ در ۲۲.۳۷ متر است و دو در ورودی دارد. در قسمت بیرونی کلیسا ساختمان ناقوسخانه‌ی گنبدداری قرار دارد.

ساختمان اصلی کلیسا سه قسمت دارد:

• صحن کلیسا و گنبد ۱۶ ضلعی
•  برج ناقوس
• اجاق دانیال

درِ ورودی

درِ منبت کاری شده‌ی زیبای کلیسا بی‌شک نظر شما را بسیار جلب می‌کند. این در متعلق به دوران قاجار است. که یادگاری از دوران قاجار است عبور کرد. روی سردر ورودی کتیبه‌ ای از عباس میرزا به خط فارسی و ترجمه‌ی ارمنی آن آمده است

صحن کلیسا و گنبد ۱۶ ضلعی

پس از در ورودی کلسیاس سن استپانوس گنبدی شانزده ضلعی بر فراز کلیسا هست. گنبد زیبایی که به طرح‌های هندسی زیبایی مزین است. هریک از اضلاع به صورت یکی در میان دارای پنجره‌ای هستند که به داخل گنبد و صحن کلیسا باز می‌شود و فضای درون صحن را به وسیله‌ی نوری طبیعی روشن می‌کند.

صحن اصلی کلیسا به شکل صلیب در ابعاد ۲۱ و ۱۶ متر بنا شده و دارای ایوان و محراب است.

برج ناقوس

برج ناقوس در بخش جنوبی ساختمان کلیسا در دو طبقه و بر روی ۴ ستون قرار گرفته است. بر روی طبقه دوم آن می‌توان گنبد هرمی شکل که برروی هشت ستون کوچکتر منشوری شکل استوار شده را مشاهده کرد. در نوک گنبد هرمی شکل برج ناقوس مانند راس گنبد اصلی کلیسا صلیبی فلزی نصب شده، ستون های برج ناقوس از سنگ سرخ و سرستون های زیبا و هنرمندانه ساخته شده است.

پیشانی طاق‌های این ستون با نقوش برجسته‌ی مختلفی همچون فرشته، صلیب، ترنج، ستاره و گل هشت‌پر تزئین شده است.

اجاق دانیال

دانیال قدیس که در سال ۴۱۰ میلادی در سوریه به دنیا آمده و پس از ۸۰ سال ریاضت و عبادت در روستایی از ساحل فرات درگذشته است. اجاق دانیال که به آن نمازخانه‌ی حضرت پولوس نیز می‌گویند تالاری متصل به به دیوار شمالی کلیسا است که دارای نقشه‌ی مستطیل شکلی است که ورودی آن از سمت غرب بنا است. این قسمت نیز سه بخش مهم دارد:

• تالار اجتماعات؛ در وسط
• اجاق؛ قسمت شرقی
• محل غسل تعمید؛ قسمت غربی

تزئینات کلیسای سن استپانوس

اینکه این کلیسا در محیطی زیبا و سرسیز ساخته شده از زیبایی‌های اولیه‌ی آن است. هرچند باید مسافتی سربالایی را طی کنید تا به ساختمان کلیسا برسید، اما هوای خوب و قدم زدن بین درختان مسیر این مسافت را برایتان لذت‌بخش می‌کند.

دیوارهای خارجی آن با سنگ‌های زیبای حجاری شده ساخته شده است.

پیشنهاد ایران تراول

به دلیل وجود مسیر کوهستانی و سپس پله‌های کلیسا بازدید از این مکان برای افراد ناتوان در راه رفتن پیشنهاد نمی‌شود.

پس از بازدید می‌توانید از فروشگاه صنایع دستی همان نزدیکی خرید کنید.

پس از بازدید از این بنا می‌توانید به فروشگاه‌های سطح شهر جلفا بروید از خرید با قیمت‌های مناسب لذت ببرید.

بازدید از کلیسای سن استپانوس

نشانی: آذربایجان شرقی، ۱۷ کیلومتری غرب شهر جلفا و در فاصله‌ی ۳ کیلومتری کرانه‌ی جنوبی رودخانه‌ی ارس، محله‌ی «قزل وانک» (صومعه سرخ).

زمان بازدید: ۹-۱۸

تعطیلی: چهاردهم خرداد، بیست و یکم رمضان، بیست و پنجم شوال، نهم و دهم محرم، بیست و هشتم صفر

بلیط ورودی: ۲۵۰۰۰

بلیط گردشگران خارجی: ۱۵۰۰۰۰

منبع: ایران تراول