«محسن الویری»: یهودیان و مسیحیان علاقه زیادی به مراسم عزاداری امام حسین دارند
حجت‌الاسلام و المسلمین محسن الویری در آستانه عاشورا از علاقه یهودیان و مسیحیان به مراسم عزاداری امام حسین سخن گفت.
حجت‌الاسلام و المسلمین محسن الویری، مدیر گروه تاریخ دانشگاه باقرالعلوم و سردبیر فصلنامه علمی ـ پژوهشی تاریخ اسلام، در خصوص کارکرد بین‌الادیانی عاشورا توضیحاتی را به خبرنگار داده که در زیر می‌خوانیم.
وی در پاسخ به سوال اینکه «آیا عاشورا کارکرد بین‌الادیانی دارد» گفت: «عاشورا و فرهنگ عاشورا از چند جنبه، آموزه‌هایی مشترک با دیگر ادیان ابراهیمی و یا فرهنگ‌های مشابه با آنها دارد. افزون بر یکسان بودن آموزه‌های اصلی اسلام با دیگر ادیان ابراهیمی، شش موضوع درباره عاشورا می‌تواند با رویکردی بین‌الادیانی مد نظر قرار گیرد و با تکیه بر آنها، همگرایی بین پیروان ادیان ابراهیمی تقویت شود.»
محسن الویری ضمن معرفی حسین‌بن علی به عنوان وارث موسی (کلام‌الله) و عیسی (روح‌الله) افزود: «در بندهایی از برخی زیارت‌نامه‌ها به ویژه زیارت وارث، امام حسین(ع) به عنوان وارث همه پیامبران معرفی شده است که دو تن از این پیامبران حضرت موسی و حضرت عیسی، یعنی پیامبر یهودیان و مسیحیان هستند. در جایی دیگر آن حضرت وارث تورات و انجیل و زبور نیز معرفی شده است. وقتی امام حسین(ع) به عنوان وارث پیامبران این دو دین بزرگ آسمانی و وارث کتاب آسمانی آنها معرفی شود، نقش الگو بودن آن امام در میان پیروان دیگر ادیان گسترده می‌شود و ظرفیت بسیار بزرگی برای همگرایی پیروان این ادیان با پیروان مکتب اهل بیت پدید می‌آید.»
ایراد این سخنان توسط محسن الویری و معرفی حسین‌بن علی به عنوان وارث موسی و عیسی در حالی‌ست که بسیاری از مسیحیان و یهودیان در کشور ایران، به شدت مورد آزار و اذیت قرار گرفته و حتی با صدور احکام سنگین زندانی و جرائم نقدی مواجه هستند.
وی در رابطه با اثرپذیری بخش‌هایی از سنت عزاداری شیعیان از عزاداری مسیحیان، سخن خود را ادامه داده و می‌گوید: «در نگاه تاریخی وقتی بپذیریم که سنت‌هایی مانند عزاداری منجر به زخمی‌شدن بدن یا ریخته‌شدن خون از بدن، از سنت عزاداری مسیحیان به جهان اسلام راه یافته باشد، می‌توان ضمن هشدار نسبت به آمیخته شدن فرهنگ اسلامی با سنت‌های ناپسند، از این موضوع به عنوان پیشنیه و پشتوانه‌ای برای ارتباطات بین فرهنگی در آینده و یافتن راهی برای اثرگذاری متقابل بر مسیحیان بهره جست.»
محسن الویری تحلیل‌ها از مراسم عاشورا را با مصائب عیسی مسیح و مصلوب شدن وی یکسان دانسته و افزود: «پاره‌ای از نگاه‌ها و تحلیل‌های رایج نزد ما درباره عاشورا و شهادت امام حسین(ع) مشابهت‌هایی با برخی نگاه‌های کلامی برخی از مسیحیان درباره به صلیب کشیده شدن عیسی مسیح(ع) دارد. صرف‌نظر از باور ما درباره عدم شهادت عیسی(ع) و صرف‌نظر از درست بودن یا درست نبودن این‌گونه نگاه‌ها در محیط‌های شیعی، گفت‌وگو درباره مفاهیمی همچون رنج مقدس، فدا شدن برای آمرزش گناهان و یکی شدن خون بنده خدا با خون خدا، می‌تواند زمینه‌ساز گفت‌وگوهایی بین‌الادیانی باشد.»
سخنان وی درباره ریخته شدن خون از بدن در مراسم عزاداری و ورود آن از مسیحیت به جهان اسلام، در حالی‌ست که خون عیسی مسیح برای آمرزش گناهان بشریت ریخته شد نه برای اجرای سنت مراسم عزاداری و در این مقوله تفاوت چشمگیری بین ریخته شدن خون عیسی مسیح برای آمرزش گناهان و ریخته شدن خون به جهت اجرای سنت مراسم عزاداری در روز عاشورا وجود دارد. از تفاوت‌های چشمگیر برگزاری مراسم مذکور این است که مسیحیان برای مصلوب شدن عیسی مسیح، خود را زخمی نکرده و خون خود را نمی‌ریزند زیرا همانطور که مسحن الویری در گفته‌های خود اشاره کوچکی بدان کرد، مسیحیان معتقدند که عیسی مسیح خون خود را برای آمرزش گناهان بشریت فدیه داد تا هر که به او ایمان آورد گناهانش بخشیده شده و زندگی جاودانی داشته باشد؛ اما در سنت برگزاری مراسم عزاداری عاشورا، مسلمین برای همراه شدن با کشته شدن حسین‌بن علی خود را زخمی و خون خود را می‌ریزند تا به اصلاح رنجی که وی متحمل شده را تجربه کنند نه بخشیده شدن گناهانشان را.
وی درباره بازتاب عاشورا در ادب مسیحی ادامه داد: «یکی دیگر از عرصه‌های تعامل بین‌الادیانی، دل سپردن‌ها و شیفتگی‌های پیروان دیگر ادیان به ویژه مسیحیان به امام حسین(ع) در قالب دل‌نوشته‌ها و سروده‌های آنهاست. مجموعه‌ای که آقای زائری در کتاب «پدر، پسر، روح القدس» گرد آورده، نمونه خوبی در این زمینه است. تکمیل این‌گونه مطالعات و پژوهش‌ها در مرحله نخست، همگرایی نخبگان و سپس همگرایی توده‌ها را به دنبال خواهد داشت. در مناطقی که پیروان دیگر ادیان همزیستی مسالمت‌آمیزی با شیعیان دارند، تقریبا بدون استثنا علاقه‌مندی و بلکه شیفتگی بسیار زیادی به حضور در مراسم عزاداری امام حسین(ع) و کمک به برگزاری آن (مانند پذیرایی از عزاداران و مشارکت در هزینه‌ها) و یا اجرای مراسمی مشابه مراسم شیعیان (مانند راه‌اندازی دسته سینه‌زنی و یا زیارت مضجع مطهر سیدالشهدا) دارند. این موضوع حتی نزد پیروان ادیان غیرآسمانی مانند هندوها در شهرهای شیعه‌نشین هند (مانند لکهنو) به چشم می‌خورد. این موضوع نیز کارکردی بین‌الادیانی دارد و به خوبی نشان می‌دهد که چگونه امام حسین(ع) سرمایه الهی مشترکی برای گرد هم آمدن همه دین‌باوران است و ثبت خاطرات و تجربه‌های فراوان مربوط به این موضوع می‌تواند به همدلی پیروان ادیان آسمانی با محوریت امام حسین(ع) مدد برساند.»
با توجه به اینکه در چند سال اخیر بسیاری از مردم ایران از دین اسلام خارج شده و به مسیحیت گرویده‌اند، دولت جمهوری اسلامی ایران سخت‌گیری‌های شدیدی را علیه مسیحیان اعمال کرده و در بسیاری از موارد اقدام به دستگیری، بازداشت، شکنجه، اعدام، حبس‌های طولانی مدت، توقیف اموال آنها و …. نموده است.
در بسیاری از مواقع نیز شاهد اذیت و آزار یهودیان همچون حمله به مقبره مردخای و استر و به آتش کشیدن آنجا، همچنین ممنوعیت استخدام و حتی در برخی مواقع ممنوعیت از تحصیل نیز بوده‌ایم، اما برای برگزاری مراسمی مانند انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات نمایندگان مجلس، برگزاری مراسم عاشورا و دیگر سنن اسلامی، حکومت جمهوری اسلامی دست دوستی به سمت یهودیان، مسیحیان و زرتشتیان دراز کرده و از آنها یاری می‌طلبد که بتواند خود را در چشم جهانیان دولتی جلوه دهد که با تمامی ادیان یار بوده و هیچ‌گونه مشکلی با آنها ندارد. اما آیا نمایش حکومت جمهوری اسلامی در چنین مواقعی قابل باور است؟
