رونمایی از گل‌نبشته‌های هخامنشی پس از ۸۴ سال دوری
بیش از ۱۷۰۰ گل‌نبشته هخامنشی که برای مطالعه و رمزگشایی به مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو آمریکا سپرده شده بودند، به ایران بازگردانده شدند. پژوهشگران کتیبه‌ها را دربردارنده اطلاعات مهمی از تاریخ مکتوب هخامنشیان می‌دانند.
۱۷۸۳ گل‌نبشته هخامنشی پس از ۸۴ سال به ایران بازگردانده شدند و به گفته مدیر کل موزه ملی ایران، به این موزه سپرده شده‌اند. به گزارش خبرگزاری ایسنا این لوح‌ها شامگاه هشتم مهر به ایران رسیدند و در روز چهارشنبه ۱۰ مهرماه در موزه ملی ایران رونمایی می‌شوند.
جبرییل نوکنده، مدیر موزه ملی ایران گفته است که برای بازگرداندن گل‌نبشته‌های هخامنشی، پرفسور کریستوفر وودز، رئیس مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو، شخصا به تهران سفر کرده است تا این امانت را به موزه ایران بسپارد.
پژوهشگران این کتیبه‌ها را اسنادی ارزشمند برای رمزگشایی از بخش مهمی از تاریخ مکتوب هخامنشیان می‌دانند.
سنگ‌نبشته‌ها چطور سر از آمریکا درآوردند؟
در سال‌های ۱۳۱۲ تا ۱۳۱۳ مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو در تخت جمشید در حال کاوش‌های باستان‌شناسی بود. در حفاری‌های این گروه از جمله لوح‌هایی یافت شدند که با موافقت دولت ایران در سال ۱۳۱۶ به مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو منتقل شدند، البته به امانت. قرار بر این بود که پس از پایان مطالعات بر روی ده‌ها هزار لوح، آنها به ایران بازگردانده شوند.
کارشناسان قدمت این کتیبه‌ها را به زمان حکومت داریوش اول و حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح نسبت می‌دهند.
پس از انقلاب اسلامی ایران، نخستین محموله از این الواح به ایران بازگردانده شد. محموله دوم که نزدیک به ۱۳ سال پیش به ایران رسید، خبرساز شد. دو خانواده یهودی که از جنبه تجاری به این الواح نگاه می‌کردند و معتقد بودند این‌ها اموال ایران در آمریکاست که باید به حراج گذاشته شود، خواستار مصادره آنها شدند. از نظر شاکیان، میلیون‌ها دلار درآمد حاصله باید به خانواده‌های کشته‌دگان بمبگذاری بیت المقدس (اورشلیم) در سال ۱۹۹۷ پرداخت می‌شد.
در اسفندماه سال ۱۳۹۴ چهارمین دادگاه آمریکا در پرونده الواح هخامنشی به نفع ایران رأی داد.
اطلاعات ارزشمند تاریخی در گل‌نبشته‌های هخامنشی
دکتر عبدالمجید ارفعی، پژوهشگر و متخصص زبان‌های باستانی اکدی و ایلامی که الواح هخامنشی را از زمان دانشجویی تا رأی دادگاه به نفع ایران دنبال کرده است، در مصاحبه‌ای با “همشهری آنلاین” سرگذشت این گل‌نبشته‌ها را شرح داده و به موضوع و اهمیت آنها اشاره کرده است.
این پژوهشگر از نگاه علمی این الواح را دارای اطلاعات ارزشمندی می‌داند؛ از اشاره به نام‌های ایرانی و بابلی و مصری گرفته تا مراسم‌های دینی، سیستم پرداخت هخامنشی و سندهای مالی. ارفعی در این مصاحبه برای نمونه به “دو دسته کتیبه اشاره می‌کند که گزارش سالانه” در آنها نوشته شده است، “درست مثل دفتر روزانه”. این پژوهشگر در مصاحبه برای نمونه به موضوع زنان در آن دوره اشاره می‌کند و می‌گوید: « موضوعات جالبی در مورد پرداخت دستمزد یا پاداش به آنها وجود دارد. زنان کارگری هستند که به دلیل تخصصی که داشته‌اند حتی دستمزدشان بیشتر از مردان است. ۱۰ زن هم هستند که رئیس گروه‌های کارگری هستند و از دستمزد بالایی برخوردارند.» دکتر ارفعی همچنین به نام زندانی‌ای اشاره می‌کند که “دارای دستمزد است، چون او نیز باید غذا بخورد.”
مقامات ایرانی اظهار امیدواری می‌کنند که دیگر لوایح نیز به زودی به ایران بازگردانده شوند.
مهرماه سال گذشته نیز همزمان با بازگشت حسن روحانی از مقر سازمان ملل، سرباز هخامنشی که حدود ۸۰ سال پیش از ایران خارج شده بود، به ایران بازگردانده شد.
منبع: DW
