افزایش فشار بر ایران برای تحویل دادن “جعبه سیاه” هواپیمای اوکراینی

وزیر خارجه اوکراین بار دیگر خواستار تحویل دادن هرچه سریع‌تر جعبه سیاه هواپیمای سرنگون شده اوکراینی در نزدیکی تهران شد. این درخواست همزمان با حضور وزیر راه و ترابری جمهوری اسلامی در کی‌یف مطرح شد.

وزیر خارجه اوکراین با انتقاد از اظهارات ضد و نقیض مسئولان جمهوری اسلامی درباره تحویل دادن جعبه سیاه هواپیمای پرواز ۷۵۲ شرکت هواپیمایی اوکراین که اندکی پس از برخاستن از فرودگاه تهران سرنگون شد بار دیگر از تهران خواست در این کار تعلل نکند.

به گزارش رویترز، وادیم پریستایکو روز دوشنبه ۳۰ دی (۲۰ ژانویه) تاکید کرد که اوکراین فشار بر ایران را برای تحویل دادن جعبه سیاه هواپیمای سرنگون شده افزایش می‌دهد و تهران با انجام این کار نشان خواهد داد که خواستار بررسی بی‌طرفانه این واقعه است.

بوئینگ ۷۳۷ پرواز ۷۵۲ تهران کی‌یف بامداد ۱۸ دی هدف دو موشک پدافند هوایی سپاه پاسداران قرار گرفت و تمام ۱۷۶ سرنشین آن با متلاشی شدن هواپیما جان خود را از دست دادند.

مسئولان جمهوری اسلامی به رغم شواهد و گزارش‌هایی که اصابت موشک‌های پدافند هوایی به این هواپیما را علت سقوط آن عنوان می‌کردند تا ۲۱ دی و به رغم آگاهی دقیق از علت وقوع حادثه، این گزارش‌ها را به شدت تکذیب می‌کردند و به ارائه اطلاعات خلاف واقع می‌پرداختند.

امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران ۲۱ دی در یک گفت‌وگوی تلویزیونی مسئولیت این خطای فاجعه‌بار را بر عهده گرفت و گفت مامور سامانه پدافند هوایی سپاه هواپیمای مسافربری اوکراینی را “اشتباها موشک کروز تشخیص داده” و به سمت آن شلیک کرده است.

اوکراین پس از پذیرش مسئولیت این حادثه از سوی حاجی‌زاده خواستار عذرخواهی رسمی ایران و تعهد پرداخت غرامت به بازماندگان قربانیان هواپیمای سرنگون شده شد.

عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه صبح دوشنبه اعلام کرد که وزیر راه و شهرسازی، محمد اسلامی برای تحویل پیام کتبی حسن روحانی به همتای اوکراینی او، ولودیمیر زلنسکی در راس هیئتی به کی‌یف سفر کرده است.

وزیر راه حامل پیام عذرخواهی؟

موسوی در مورد محتوای این پیام توضیحی نداده اما وزیر خارجه اوکراین با بیان این که محمد اسلامی برای عذرخواهی به کی‌یف سفر کرده ابراز امیدواری کرد که بتواند موضوع تحویل جعبه سیاه هواپیمای پرواز ۷۵۲ را در گفت‌وگو با او و همراهانش پیگیری کند.

نخست‌وزیر کانادا، روز جمعه ۲۷ دی از مسئولان جمهوری اسلامی خواست هرچه سریع‌تر جعبه سیاه و دادهای ضبط شده در کابین خلبان هواپیمای سرنگون شده پرواز ۷۵۲ شرکت هواپیمایی اوکراین را به فرانسه بفرستند. او تاکید کرد که ایران دانش فنی و تجهیزات لازم برای این کار را در اختیار ندارد.

جاستین ترودو در جمع خبرنگاران تاکید کرد که درباره چگونگی رخ دادن این حادثه همچنان پریسش‌های زیادی وجود دارد که بی‌پاسخ مانده‌اند. او افزود کانادا از پاسخ‌هایی که مسئولان جمهوری اسلامی تاکنون داده‌اند راضی نیست.

حسن رضایی‌فر، مدیرکل دفتر سوانح سازمان هواپیمایی ایران ۲۱ دی ماه اعتراف کرد: «همه امکانات خود را برای ارزیابی جعبه سیاه به کار بردیم، اما از آنجایی که هواپیمای سانحه دیده از هواپیماهای مدرن و پیشرفته بوئینگ است ایران تکنولوژی دانلود اطلاعات جعبه سیاه این هواپیما را ندارد و ممکن است با شروع بازسازی جعبه سیاه به آن لطمه زده شود.»

او گفت پس از رایزنی با کشورهایی از جمله اوکراین، بریتانیا، کانادا و سوئد توافق شده که فرانسه با توجه به تجهیزات پیشرفته و تجربه‌ای که در این کار دارد کشور مناسبی برای پیاده کردن و رمز گشایی از داده‌های هواپیمای سرنگون شده است.

ضد و نقیض گویی مقام ارشد سازمان هواپیمایی

این مقام ارشد سازمان هواپیمایی ۲۸ دی اعلام کرد که جعبه سیاه پرواز ۷۵۲ به کی‌یف یا فرانسه منتقل می‌شود. او یک روز بعد تغییر موضع داد و به خبرگزاری ایرنا گفت دو جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی هنوز در ایران است و با اشاره به تلاش برای خواندن آنها افزود “هنوز تصمیمی به ارسال آن به کشور دوم نداریم”.

همزمان با این ضد و نقیض گویی‌ها، فرانسوا فیلیپ شامپین، وزیر خارجه کانادا اعلام کرد که در نامه‌ای به همتای خود مجمد جواد ظریف خواهان فرستادن “هرچه سریع‌تر” جعبه سیاه هواپیمای سرنگون شده به اوکراین یا فرانسه شده است.

وزیران خارجه پنج کشور کانادا، اوکراین، بریتانیا، افغانستان و سوئد که شماری از شهروندانشان در سرنگونی پرواز ۷۵۲ تهران کی‌یف جان باخته‌اند روز پنج‌شنبه در لندن یاد قربانیان را گرامی داشتند و از جمهوری اسلامی خواستند راه را برای انجام تحقیقات بین‌المللی کامل و شفاف درباره این حادثه هموار کنند.

وزیر خارجه کانادا، در این مراسم با اشاره به روشن شدن علت سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی از ایران خواست امکان دسترسی کارشناسان بین‌المللی به مقامات جمهوری اسلامی مرتبط با این حادثه برای شفاف‌سازی مسئله فراهم شود.

جمهوری اسلامی تا همین‌جا نیز به خاطر هدف قرار دادن یک هواپیمای غیرنظامی و پنهان‌کاری و تناقضگویی درباره آن با مشکلات و اعتراض‌های داخلی و بین‌المللی فراوانی روبرو شده است؛ آشکار شدن جزئیات این واقعه می‌تواند پیامدهای وخیم‌تری برای ایران به دنبال داشته باشد.

منبع: DW