تمدن ایران باستان؛ سرنوشت ناروشن نمایشگاه “مرگ در نمک”

موزه باستان‌شناسی فرانکفورت یک نمایشگاه پراهمیت را از برنامه خود بیرون گذاشت که به ایران باستان مربوط می‌شود. مدیر موزه می‌گوید تمام تلاش خود را می‌کند تا پروژه‌های فرهنگی را از گزند تنش‌های سیاسی دور نگه دارد.

ولفگانگ داوید، مدیر موزه باستان‌شناسی فرانکفورت با افسوس می‌گوید نمایشگاهی که دو سال تمام برای آن کار و فعالیت انجام گرفته، “فعلا” از برنامه موزه کنار گذاشته شده است. این نمایشگاه به تمدن‌های ایران باستان مربوط می‌شود و حفاری‌هایی که با پشتیبانی نهادهای علمی آلمان از سال ۲۰۱۰ در یک معدن نمک شروع شده است.

مدیر موزه باستان‌شناسی توضیح می‌دهد نمایشگاهی که قرار بود با تدارکات مفصل به آلمان بیاید، به علت تهدیدها و اقدامات تحریمی ایالات متحده با دشواری روبرو شده است؛ زیرا شرکتی که مسئولیت بیمه قطعات نمایشگاه را به عهده گرفته بود، از بیم مجازات‌های مربوط به تحریم، قرارداد فیمابین را فسخ کرد.

شرکت بیمه دیگری که از سال گذشته این وظیفه را به عهده گرفته بود، اندکی پس از سقوط هواپیمای اوکراینی توسط موشک‌های سپاه پاسداران ایران در اوایل ژانویه ۲۰۲۰، قرارداد خود را لغو کرد.

یک مجموعه کم‌نظیر

در منطقه دوزلاخ، در نزدیکی چهرآباد یکی از روستاهای استان در شمال غربی ایران، یکی از قدیمی‌ترین معادن نمک دنیای باستان یافت شده است. دانشمندان آلمانی قصد داشتند به یاری همکاران ایرانی خود نمایشگاه کاملی از این سایت تاریخی را در شهرهای بوخوم و فرانکفورت آلمان برگزار کنند.

آنها برای دیدار از معدن باستانی در مارس ۲۰۱۸ به ایران سفر کردند و با مقام‌های فرهنگی ایران قراردادی امضا کردند که خبرگزاری رسمی ایران (ایرنا) و صدا و سیمای جمهوری اسلامی به تفصیل درباره آن گزارش دادند.

آقای داوید، درباره اهمیت این موقع تاریخی به روزنامه “فرانکفورتر روندشاو” گفته است: «در جهان تنها سه معدن نمک شناخته شده است: دو معدن هالشتات و دورنبرگ در اتریش هستند و سومی معدن زنجان است که تا همین اواخر فعال بود. در سال ۱۹۹۳ در این معدن پیکری یافت شد که تحقیقات نشان داد به دوران باستان تعلق دارد.»

او می‌افزاید که تا کنون هشت جسد نمکین در این معدن یافت شده که قدیمی‌ترین آنها از آن دوران هخامنشی است، یعنی حدود ۴۰۰ سال قبل از میلاد. پیکرهای دیگر به دوران ساسانی، یعنی قرن‌های سوم و چهارم میلادی تعلق دارند.

تمام پیکرها، به برکت مومیایی شدن در نمک، به شکل شگفت‌انگیزی صحیح و سالم هستند.

آقای داوید می‌گوید: «در نمایشگاه قصد داریم آخرین روز یک کارگر معدن را بازسازی کنیم. پوشاک و حتی رنگ جامه کارگران، دستکش آنها و ابزار کار در معدن به خوبی باقی مانده است. نمک همه چیز را محفوظ نگه داشته است».

او در این مصاحبه از همکاری محافل فرهنگی ایران تشکر کرده و بر شایستگی علمی و مهارت فنی باستان‌شناسان ایرانی تأکید کرده است.

او می‌گوید که امید برای برگزاری این نمایشگاه را از دست نداده و همچنان برای تحقق آن تلاش خواهد کرد. به گفته او: «این گنجینه ۲۴۰۰ سال زیر خاک بوده و چند سال دیرتر و زودتر تأثیر زیادی ندارد.»

منبع: DW