سازمان ملل: غزه ممکن است غیر قابل سکونت شود
به‌سختی می‌توان آشتی میان حماس و فتح را باور کرد. مردم غزه که سال‌هاست پیامدهای منازعه بی‌پایان این دو گروه رقیب را به دوش می‌کشند، اینک با خطر گرسنگی روبرو هستند.
کامل ابو علی جلوی در‌های بسته “بانک فلسطین” در جبالیه در شمال نوار غزه ایستاده و دیگر جهان را نمی‌فهمد. باز هم از حقوق او و حدود ۶۰هزار دیگر کارکنان تشکیلات خودگردان فلسطین خبری نیست. در خانه هفت فرزند و همسر مبتلا به سرطان ابو علی منتظرند و او باز هم باید دست از پا درازتر با دستانی خالی برگردد.
سازمان فتح به ریاست محمود عباس در سال ۲۰۰۷ در نبرد با جنبش حماس غزه را از دست داد و از آن پس حماس بر نوار غزه حاکم شد. اما با وجود این که عباس قدرت را در این منطقه ساحلی از دست داده بود باز هم حقوق کارکنانش در این منطقه را پرداخت می‌کرد، از حقوق همکاران بیمارستانی گرفته تا دست‌اندرکاران وزارت‌خانه‌ها و مأموران پلیس مانند کمال ابو علی. اما از یک سال پیش اوضاع تغییر کرد.
اشپیگل آنلاین در گزارشی اختصاصی در این باره می‌نویسد، عباس در تابستان ۲۰۰۷ برای اعمال فشار بر حماس حقو‌ق‌های پرداختی در نوار غزه را کم کرد. آن‌ها در سال گذشته گاهی نصف یا یک‌چهارم پول خود را دریافت می‌کردند. اما این که اصلا حقوق دریافت نکنند موضوع تازه‌ای است. ابو علی باید اینک برای رسیدن به پول یخچال و ماشین رخت‌شویی خود را بفروشد. اما این که او بعد چطور باید قسط‌های خود را پرداخت یا برای همسرش دارو تهیه کند را کسی نمی‌داند.
وزارت دارایی حکومت خودگردان در رام‌الله هفته گذشته اعلام کرد، حقوق‌ها به دلیل مشکل فنی پرداخت نشد. اما فلسطینیان نمی‌توانند به این گفته اطمینان کنند. اسامه عنتر، دانش‌آموخته علوم سیاسی در دانشگاه مونستر که اینک در دفتر “بنیاد فریدریش ابرت” در شهر غزه شاغل است می‌گوید، مطمئن است که این روش “جدید عباس” است.
عباس گفت‌وگوهای آشتی ملی میان فتح و حماس را شکست‌خورده می‌داند. رسانه‌های عربی چهارشنبه ۱۱ آوریل از اولتیماتوم شش‌روزه عباس گزارش دادند. طبق این اولتیماتوم، حماس یا باید نوار ساحلی غزه را بازپس دهد یا تشکیلات خودگردان از این پس با این خطه به عنوان یک “منطقه شورشی” برخورد خواهد کرد. اسامه عنتر می‌گوید: «این به معنای فروپاشی سیستم بانکی، اقتصاد، بخش دولتی و در واقع همه چیز خواهد بود.»
مشکل اینجاست که تشکیلات خودگردان در نوار غزه نه تنها حقوق کارمندان دولتی بلکه برق و آب و دارو را نیز تأمین می‌کند. عباس تلاش می‌کند با قطع این کمک، حماس را وادار سازد به خاطر مردم غزه هم که شده تن به سازش دهد. مردم غزه سال‌هاست که از جنگ‌های متعدد و ۱۱ سال بلوکه شدن توسط اسرائیل در رنج‌اند.
رد پای این پیامدها را می‌توان در خیابان‌های غزه هم دید: در خیابان‌ها گاری به جای اتومبیل تردد دارد و رنگ دریایی که روزی محبوب همه بود به خاطر انبوه جلبک‌ها به قهوه‌ای ـ سبز تغییر یافته و پساب‌های تصفیه نشده آن را به شدت آلوده کرده است. نرخ بیکاری و فقر به ترتیب حدود ۵۰ و ۸۰ درصد است. تمامی این عوامل موجب هشدار سازمان ملل متحد شده است. این سازمان هشدار داده که غزه ممکن است تا سال ۲۰۲۰ “غیر قابل سکونت” شود.
سازمان ملل می‌گوید، علائم سکونت‌ناپذیر شدن را هم‌اکنون نیز می‌توان دید: شرایط زندگی در نوار غزه به شدت ناگوار است. به دلیل نرخ بالای بیکاری جوانان، کمبود آب آشامیدنی و کاستی‌های متعدد در بهداشت و درمان زندگی عادی در غزه الان هم دیگر ممکن نیست.
آژانس امداد سازمان ملل متحد برای پناهجویان فلسطینی (UNRWA) یک‌میلیون و ۳۰۰هزار نفر از مردم غزه که شامل ۷۰درصد جمعیت این شهر می‌شود را از نظر آموزشی، غذایی و بهداشت و درمان تأمین می‌کند. اما در پی کاهش ۳۰۰ میلیون‌دلاری کمک‌های آمریکا آژانس هشدار داد که ممکن است نتواند دیگر مردم غزه را تأمین کند. و اگر چنین اتفاقی بیفتد قطحی بر این منطقه حاکم خواهد شد.
تلاش‌های “سست‌بنیاد” آشتی‌جویی
در اکتبر ۲۰۱۷ در آشتی میان دو گروه رقیب فتح و حماس قدم‌های جدی برداشته شد، اما وقتی در مارس ۲۰۱۸ به کاروان حامل رامی حمدالله، نخست‌وزیر تشکیلات خودگردان حین دیدار از غزه حمله شد، محمود عباس گفت‌وگوهای آشتیجویانه را قطع کرد.
ناظران می‌گویند، عباس هرگز باور نکرد که آشتی با حماس ممکن است. به گفته آن‌ها، عباس آماده کنار آمدن با حماس نیست و می‌خواهد یک‌باره به همه خواست‌های خود برسد، در حالی که این ممکن نیست. فلسطینیان می‌‌خواهند یک کشور و یک دولت داشته باشند و این به معنای ادغام یا خلع سلاح سریع همه گروههای مسلح است که امکان‌پذیر نیست. عباس حتی نمیخواهد به خلع سلاح مرحله به مرحله حماس و دیگر گرو‌های شبه‌نظامی مانند گردان‌های الاقصی و سازمان جهاد اسلامی تن در دهد.
“عباس حمایت اکثریت را از دست داده است”
خلیل شیکاکی، مدیر مرکز سیاست‌گذاری و پژوهش‌های میدانی در رام‌الله می‌گوید، محمود عباس معتقد به مقاومت مسالمت‌جویانه است، در حالی که اکثریت فلسطینیان معتقدند که گروههای مسلح باید تا صلح نهایی با اسرائیل بر جا بمانند.
شیکاکی می‌گوید، محمود عباس که ۱۳ سال است بی‌وقفه در کرانه باختری رود اردن فرمان‌فرماست دیگر حمایت اکثریت را از دست داده است. به گفته او، در غزه عباس را مسئول شکست گفت‌وگوهای آشتیجویانه می‌دانند.
شیکاکی ادامه می‌دهد، سازمان تروریستی حماس نیز دیگر نمیخواهد نوار غزه بلوکه شده را اداره کند و خواستار جنگی جدید هم نیست. به همین دلیل حماس برای کاهش فشار به راه‌های دیگری متوسل شده و از “راه‌پیمایی بازگشت” به سرزمین مادری (اسرائیل) نهایت حمایت را می‌کند.
شیکاکی می‌گوید، این راه‌پیمایی که از ۳۰ مارس امسال آغاز شده و تا کنون ده‌ها کشته داده ممکن است موفقیت‌هایی به همراه بیاورد. برای مثال “ممکن است اسرائیل مجبور به کاهش انسداد منطقه شده یا بر مصر فشار بیاورد تا گذرگاه مرزی رفح را باز کند.” یا این که “ممکن است محمد دحلان حاضر به پذیرفتن بخشی از قدرت شود.”
محمد دحلان، رئیس سابق دستگاه امنیت تشکیلات خودگردان هنوز هم در غزه محبوبیت دارد. او در سال ۲۰۱۱ بعد از آن که در قتل یاسر عرفات، رئیس سابق حکومت خودگردان مقصر شناخته و از سازمان فتح کنار گذاشته شد، به امارات متحده عربی گریخت.
خلیل شیکاکی، مدیر مرکز سیاست‌گذاری و پژوهش‌های میدانی در رام‌الله می‌گوید، اما این هم کمکی نمی‌کند، چرا که عباس بیش از حماس از محمد دحلان بدش می‌‌آید و طبیعتا نفوذ دوباره او در غزه را هم نخواهد پذیرفت.
منبع: DW
