شهرداری شیراز و مشهد عاملین جدی زمین خواری و فرونشست زمین در این استانها

در چند سال اخیر ایران شاهد فرونشست زمین در شهرهای مختلف بوده که عمده ترین این اتفاق در شهر پایتخت ، تهران رخ داده است. اما باید دانست که بر اساس شواد و مستندات موجود ، اغلب شهرهای ایران با این معضل روبرو بوده و دو شهر شیراز و مشهد نیز بزودی و در آینده ایی نزدیک شاهد چنین معضلی خواهند بود. 

در سالهای اخیر تصمیمات نادرست بشری به موضوع بحرانهای خشکسالی و زمین خواری دامن زده و باعث تسریع در روند بحران شده است . در این میان نقش سازمانهای دولتی و غیر دولتی را نمی‌توان نادیده گرفت . شهرداری‌ها و ادارات راه و ترابری با عملکرد نامناسب و غیر علمی‌خود و با جانمایی نادرست طرحها ، باعث تسریع در موضوع فرسایش خاک و سودجویی افراد شده اند.
متأسفانه در تعریف پروژه‌های عمرانی شهری و برون شهری ، به ضرورت حفظ منابع طبیعی و نیازهای روانی‌بشری و نیز اثرات زیست محیطی طرحها کمتر توجه شده است و اغلب آنها فاقد اصول علمی‌و زمین شناسی بوده که به تصویب رسیده و اجرا میشود. اخیرا شهرداری‌ها در راستای پیشبرد اهداف غیر علمی‌و کوتاه مدت خود ، پروژه‌های خود را به حریم شهر و ارتفاعات واقع در محدوده شهرها برده اند. مدیریت ارتفاعات ، مدیریتی است که جهت این موضوع تعریف و تاسیس شده است .
هدف آنها در منشور تصویبی توسط شورای شهر ، حفظ و گسترش فضای سبز، برنامه‌ریزی ، نظارت و راهبری امور حریم شهر است . اما در عمل این هدف به ظاهر زیبا ، بازدهی متفاوتی را داشته است و در شهرهای شیراز و مشهد ، این مدیریت اقدامات عجیب و تاسف باری را انجام داده است.
مدیریت ارتفات مشهد با احداث مسیر کمربندی جنوبی شهر در ارتفاعات محدوده  شهر،علاوه بر اثر مخرب زیست محیطی‌، باعث ورود افراد سودجو به آن محدوده و بحران زمین خواری شده‌است. به گفته مسئولین آن شهر ،این اقدام ، فاجعه‌ای است که تاثیر خود را برای مشهد تا ۳۰ سال دیگر نشان خواهد داد اما متخصصین زمین شناسی اصلی ترین فاجعه را فرونشست اراضی دشت مشهد میدانند و معتقدند با توجه به انفجارهای عظیم جهت اجرای پروژه و فرسایش شدید خاک ، این اتفاق در آینده ایی نزدیک اتفاق خواهد افتاد. در این راستا افراد سودجو نیز با جعل سند و نفوذ در ادارات ثبت اسناد و شهرداری ، اقدام به خرید و فروش زمین در این ارتفاعات نموده اند . نکته تاسف بار دیگر اینکه حدود ۴۰ آبراه موجود در این مسیر تا کنون به صورت کامل از بین رفته است .
از سوی دیگر شهرداری شیراز با تبلیغات وسیع سعی‌در جذب سرمایه گذار در ارتفاعات و کوههای بکر اطراف و محدوده شهر را دارد. در تبلیغاتی که در سایت شهرداری صورت گرفته اعلام شده است که در صورت مشارکت سرمایه‌گذاران با شهرداری ، مجوّز احداث هتل ، مجموعه گردشگری و رستوران داده خواهد شد . مقرر شده است که این طرحها در ۷ درصد از ارتفاعات باباکوهی به مساحت ۲۰۰ هکتار ، ارتفاعات منصورآباد ۴۰۰ هکتار و ارتفاعات نور یا تنگ الله اکبر ۱۷۰ هکتار صورت گیرد که قطعا در عمل این هفت درصد بسیار بیشتر خواهد شد. متاسفانه شهرداری شیراز سابقا نیز چنین اقدامات مشابهی را در بزرگترین پارک حاشیه ایی خاورمیانه ( پارک بزرگ چمران ) و با دادن مجوز احداث بیمارستانهای خصوصی ، هتل و رستوران ،علاوه بر تخریب باغات قدیمی‌و آباد ، بصورت غیر مستقیم باعث خشک شدن نهرها و قناتهای اطراف نیز شده است . و جالب اینکه به دلیل تردد گسترده خودروها و نیز آمبولانسها ، نه تنها ارزش طبیعی و پارک بودن خود را از دست داده بلکه یکی از مسیرهای پرحادثه شهر شیراز شناخته شده است. نیز اقدام مشابهی دیگر در حاشیه کوههای دراک و ارتفاعات برف فروشان (حسینی الهاشمی فعلی و تاکستان فرهنگ شهر ) و همچنین ارتفاعات پشت مله و منصور آباد ( پروژه کوهسار مهدی )انجام داده که با مقایسه عکسهای هوایی عمق مطلب قابل مشاهده است.
باید دانست که بخش اعظمی از طبیعت بکر و دست نخورده ، در کوهستانها وجود دارد . آبشارهای دیدنی و باشکوه را در کوهها می توان یافت . همچنین چشمه هایی که با آب زلال خود ، طراوت و تازگی به محیط اطراف می بخشند ، همه اینها ، چشم انداز جالبی دارند که آدمی از مشاهده آن لذت می برد. و ورود به این ارتفاعات زیبا صرفا بایستی بوسیله درختکاری ، آنهم کاشت گونه های مفید و سازگار صورت گیرد .
اما با اجرای پروژه های عمرانی در کوهها و ارتفاعات ، انسانها را از دیدن و لذت بردن از طبیعت خدادادی محروم کرده ایم . و این محرومیت میتواند اثرات عمیق تری نیز بر رشد معضلات اجتماعی ، فرسایش خاک و فرونشست جدی زمین در این دو استان داشته باشد.
در واقع اگر نگاه عمیق تری به موضوع داشته باشیم خواهیم دانست که هدف اصلی‌آنان ، کسب درامد برای شهرداری و سودرسانی به افراد و گروه خاصی است. زیرا با توجه به رکود در بازار مسکن ، درآمد شهرداری ها بسیار پایین آمده و آنان به دنبال راه‌های دیگری برای کسب درامد و ایجاد بستر جدید جهت گسترش شهر و صدور پروانه ساختمانی هستند. متاسفانه در مجاورت همه بزرگراههای مذکور، اقدام به واگذاری زمین به تعاونی های مسکن دولتی از جمله تعاونی مسکن دادگستری ، شرکت نفت ، گاز و پتروشیمی ، کانون سردفتران و حتی تعاونی مسکن خود شهرداری نموده اند که این موضوع خود عامل اصلی زمین خواری و ورود افراد سودجو شده است . اما باید دانست که این اقدامات و نیز اجرای پروژه های عمرانی در ارتفاعات، نه تنها سود آور نیستند بلکه باعث تخریب محیط زیست و فرونشست زمین شده و امنیت گونه‌های گیاهی و جانوری خاص ساکن در این ارتفاعات را شدیدا تهدید کرده و حتی از بین میبرد . آنچه اکنون در کوهستان‌های ایران نیز می‌گذرد این واقعیت تلخ است که ما از لحاظ فرسایش خاک با یک روند نگران کننده روبرو می‌باشیم که می‌تواند آینده محیط زیست وکشاورزی کشور را در معرض تهدید جدی قرار دهد. در مورد فرسایش خاک در استان چهارمحال و بختیاری در اواخر دهه ۶۰ که منجر به رانش زمین و حتی ناپدید شدن یک روستا گردید، ویا رانش زمین بر اثر تراشیدن کوه جهت توسعه جاده ورودی شهر در منطقه اوشان که منجر به تخریب جاده و چندین خانه اهالی منطقه گردید ، هنوز تحقیق و پیگیری لازم انجام نشده است.
پس اگر ما کودکانمان را دوست داریم ، باید کره زمین را دلسوزانه دوست داشته و آن را متنوع و زیبا به آیندگان واگذار کنیم تا در یک روز بهاری در ده هزار سال دیگر آنها بتوانند در دریایی از علفها صلح را حس کنند، بتوانند ببینند که زنبوری به ملاقات گلی می آید ، بتوانند آوای یک پرنده را در آسمان بشنوند و بتوانند خوشی را در زنده بودن دریابند.
تفسیر مفصل این موضوع متعاقباً و طی یک مقاله علمی خواهد آمد.

خبرنگار : بهار . ن خبرگزاری اف سی ان ان