زباله‌های اتمی و یک سوءتفاهم جنجال‌آفرین
سخنگوی دولت، برداشت محمد یزدی از “کنوانسیون پسماندهای پرتوزا” را رد کرده است. رئیس سازمان انرژی اتمی خواسته که فقیه شورای نگهبان حرف‌هایش را اصلاح کند. رسانه‌های اصولگرا اظهارات یزدی را “افشاگری هسته‌ای” نامیده‌اند.
علی ربیعی، سخنگوی دولت، می‌گوید اظهارنظرهایی که پیرامون کنوانسیون مشترک مدیریت و امنیت پسماندهای هسته‌ای شده، دقیق نیستند. او با تکذیب پذیرش دفن زباله‌های اتمی کشورهای دیگر در ایران گفته است: «کنوانسیون پسماندهای هسته‌ای صیانتی است. این گونه نیست که تصویب آن به مثابه پذیرش پسماندهای هسته‌ای باشد.»
سخنگوی دولت افزوده که در هیچ یک از مفاد این کنوانسیون، به الزام اعضا برای پذیرش پسماندهای کشورهای دیگر اشاره‌ای نشده است. ربیعی ابراز امیدواری کرده که مجلس ابهامی را که پیش آمده، برطرف کند.
آیت‌الله محمد یزدی، فقیه شورای نگهبان، در جمع دادستان‌های ایران گفته است: «مجلس تصویب کرده بود که پسماندهای سوخت اتمی می‌تواند در کشور دفن شود، اما بنده اعلام کردم که این مورد خلاف شرع، خلاف قانون و خلاف مصلحت است و سایران نیز این را پذیرفتند.»
علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، با رد ادعای یزدی، مسئله را ناشی از سوءتفاهم دانسته و خواستار آن شده که اعضای شورای نگهبان مطالعه دقیق‌تری در این زمینه داشته باشند: «ما دو سال و نیم در رابطه با این لایحه با کارشناسان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای کمیسیون امنیت ملی، حقوقدانان و اعضای دولت صحبت کردیم و این لایحه به راحتی در مجلس تصویب شد اما نمی دانیم چه اتفاقی افتاده است که در رابطه با ماده‌ای از این لایحه که به آن اشاره شده درست برعکس آن قلمداد شده است.»
“کنوانسیون مشترک ایمنی مدیریت سوخت مصرف شده و ایمنی مدیریت پسماند پرتوزا” در ۲۴ تیرماه در مجلس ایران به تصویب رسید. در زمان تصویب لایحه در مجلس تاکید شد حجم پسماندهای اتمی ایران افزایش یافته و لازم است قبرستان مناسبی در چارچوب استانداردهای بین‌المللی برای دفن و نگاهداری پسماندهای اتمی وجود داشته باشد. شورای نگهبان مصوبه را با این استدلال تایید نکرده که مشخص نیست شروط آن الزام‌آور است یا نه.
صالحی یادآوری کرده که در مواد ۱۱ و ۱۲ مقدمه لایحه تاکید شده که هیچ کشوری نمی‌تواند دیگری را وادار به دفع پسماندهایی کند که متعلق به آن کشور نیست. او گفته که بلافاصله پس از سخنان یزدی، با سخنگوی شورای نگهبان تماس گرفته و موضوع را توضیح داده است: «ایشان هم وعده دادند که مسئله را اصلاح کنند.»
صالحی خواسته که محمد یزدی شخصا اظهارات خودش را تصحیح کند: «از آنجا که این اظهارنظر از سوی شخص ایشان مطرح شده لازم است تا خودشان به تبیین موضوع بپردازند زیرا در شبکه‌های اجتماعی هم بازتاب گسترده‌ای داشته است.»
“جای نگرانی نیست”
حشمت الله فلاحت پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در واکنش به نگرانی‌ها در این خصوص گفته است که کنوانسیون هیچ بندی مبنی بر التزام سیاسی دولت‌ها ندارد و برای کاهش ریسک نگهداری از پسماندهای هسته‌ای در کشور امری ضروری است.
فلاحت پیشه بعد از اظهارات آیت‌الله یزدی گفت: «کشورهای باشگاه هسته‌ای باید موضع و تکلیف خود را برای مدیریت پسماندهای هسته‌ای مشخص کنند. جمهوری اسلامی ایران نیز در رابطه با اجرای مقررات ایمنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کشوری خوشنام است و به طور طبیعی در این رابطه نیز باید تمهیدات لازم را اجرایی کنیم.»
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم در گفت‌وگو با وبسایت “تابناک” گفته که شاید در شورای نگهبان واژه “نمی‌تواند” را “می‌تواند” خوانده‌اند: «بنده بلافاصله بعد از سخنان آیت‌الله یزدی در جمع دادستان‌های کل کشور با آقای کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، تماس گرفتم و مساله را توضیح دادم و گفتم که احتمالا برداشت اشتباهی صورت گرفته است که ایشان هم وعده دادند موضوع را اصلاح کنند.»
سخنگوی دولت، رئیس سازمان انرژی اتمی و سخنگوی این سازمان در حالی اظهارات محمد یزدی را نادرست و سوء برداشت خوانده‌اند که برخی رسانه‌ها، حرف‌های این فقیه شورای نگهبان را با عنوان “افشاگری هسته‌ای آیت‌الله یزدی” پوشش دادند. یزدی در جمع دادستان‌های کشور از جمله گفته بود: «مسئولان اجرایی ما باید در نظر داشته باشند که طرح‌های استکباری در اتاق فکر دشمن تجزیه و تحلیل می‌شود و آن را در قالب طرح‌های خوب و بشردوستانه به ما ارائه می‌کنند، بنابراین همواره باید نسبت به پشت پرده‌های کمیسیون‌ها و کنوانسیون‌هایی که به ما پیشنهاد همکاری می‌دهند، مراقب باشیم.»
بهروز بیات، کارشناس مسائل هسته‌ای، در گفت‌وگو با دویچه‌وله، بعید دانسته که هدف ایران از پیوستن به کنوانسیون مربوطه، بازگذاشتن دست کشورهای دیگر برای انتقال پسماندهای هسته‌ای باشد. این کارشناس در عین حال، با تاکید بر مشکل بسیار بزرگ زباله‌های هسته‌ای گفته بود: «شاید بتوان در برخی کشورها در مورد میزان به صرفه بودن انرژی هسته‌ای بحث کرد. اما در مورد ایران به طور قطع می‌توان گفت که این کشور با توجه به منابع سرشار انرژی‌های تجدیدپذیر مطلقا نیازی به صرف هزینه سنگین برای انرژی هسته‌ای ندارد. این انرژی برای ایران نه مفید است و نه ارزان.»
منبع: DW
